بایسته های فن دفاع از دیدگاه بهمن کشاورز
رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری (اسکودا) به تشریح بایسته‌های فن دفاع توسط وکلا پرداخت.
استاد بهمن کشاورز در امور کیفری دفاع همیشه به معنی نفی کلی اتهام نیست، تصریح کرد: همه مردم بر اساس اصل ۳۵ قانون اساسی حق دفاع دارند. کسی که با
اصل ۳۵ قانون اساسی مخالفت کند یعنی با احکام الهی مخالفت کرده است زیرا قانون مبتنی بر فقه و فقه مبتنی بر احکام الهی است.
وی با بیان اینکه وکیل از متهم به ارتکاب جرم دفاع می‌کند نه از جرم، اظهار کرد:
استراتژی در یک ارتش، اصول کلی است که ارتش بر مبنای آن می‌جنگد و تاکتیک روش‌های جزئی‌تری است که در هر عملیات خاص به کار می‌رود. در وکالت و دعاوی که
کاملا قابل تشبیه به یک جنگ است باید دو استراتژی کلان و خرد تعریف شود.
ریاست محترم اسکودا در ادامه توضیح داد:
استراتژی کلان برای هر وکیل در چند سال اول وکالت او شکل می‌گیرد و او تصمیم می‌گیرد چه دعاوی را قبول کند، چه موکلانی را بپذیرد، سطح مالی دعاوی چقدر باشد
و رفتار او با مردم و کانون متبوعش به چه نحوی باشد. استراتژی خرد به این معنی است که وکیل در هر دعوای خاص فکر می‌کند که از چه طریقی مثلا کیفری یا مدنی
اقدام کند، عنوان دعوا چه باشد و … . اینها مجموعه استراتژی خرد در امور وکالتی خواهد بود.
کشاورز در ادامه گفت:
تاکتیک، تدابیری است که در هر دعوای خاص باید اتخاذ کنید. همچنانکه در تاکتیک‌های ارتش مرسوم است در وکالت نیز باید بر اساس اطلاعات پایه‌ریزی شود. امکانات و
وسایلی در اختیار داشته باشید و پیش‌بینی وضعیت و توجه به جزئیات نیز در این زمینه حائز اهمیت است. به همان اندازه که استراتژی باید ثابت باشد، تاکتیک باید متحول
باشد. در مورد تاکتیک باید بر اساس آنچه پیش می‌آید تغییر موضع دهید.
رئیس اسکودا با بیان اینکه ابزار کار دفاع، الفاظ هستند، گفت: وکیل باید به دستور زبان فارسی و ادبیات مسلط باشد، ذخیره لغات فعال داشته باشد، منطق، اصول و
قواعد فقه را به صورت جدی مطالعه کند، در عین حال استفاده از کلمات عربی به نحو مصنوعی می‌تواند حالت بدتری ایجاد کند و باید از آن پرهیز شود. وکلایی که
می‌خواهند در امور کیفری فعالیت کنند اضافه بر این موارد، باید با پزشکی قانونی، روانشناسی و روانپزشکی کشوری، سم‌شناسی، اسلحه‌شناسی و D.N.A آشنایی
داشته باشد. اودر ادامه بر اهمیت شناسایی مراجع قضایی، ارکان دفتر دادگاه، رییس مجتمع قضایی، محل مجتمع، ویژگی‌های اتاق محل رسیدگی و پرونده‌خوانی از
سوی وکیل تاکید کرد.
بعد از شناسایی استاد کشاورز را آمادگی عنوان کرد و افزود: در مرحله آمادگی باید آنچه را که نیاز دارید گردآوری کنید و به بررسی قوانین مربوطه، قوانینی که ممکن
است نامربوط باشد، بررسی سوابق قضایی، بررسی روش و نظر غالب دادگاه‌ها، نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه، بررسی جنبه‌های فقهی قضیه و بررسی
جنبه‌های تکنیکی کار به خصوص در امور کیفری بپردازید.
رئیس اسکودا در ادامه درباره تاکتیک دفاع در دعاوی مدنی خاطرنشان کرد: موقعی که خواهان پرونده هستید، دادخواست باید مشتمل بر بیان سمت، بیان وضعیت موکل
در پرونده، بیان موقعیت و وضعیت طرف دعوا، شرح ماوقع و بیان آنچه که از دادگاه می‌خواهیم با ذکر استناد آن باشد و اگر در مورد تعداد خواندگان تردید دارید همیشه اصل
را بر این بگذارید که اکثر آنها را طرف دعوا قرار دهید.
باید اذعان کرد در دادگاه کیفری موکل قاعدتا حاضر است اما در مورد دعاوی مدنی اگر احتمال وقوع سازش وجود دارد موکل باید بیاید ولی اگر این احتمال وجود ندارد لزومی
به آمدن موکل نیست. هیچ سازشی را بدون وجود موکل و امضای شخصی او انجام ندهید. وکلا از نظر انتظامی حق ندارند دادخواست ناقص بدهند. یکی از موارد تخلف
وکلا این است که دادخواست را از نظر تمبر ناقص بدهند اما از بابت احتیاط ممکن است تمبر کمتری استفاده کنند.
همه مراحل شناسایی که ذکر شد باید در این وضعیت نیز رعایت شود اما در این وضعیت یک امتیاز دارید و آن این است که می‌دانید باید راجع به چه چیزی پاسخگو
باشید. در امور کیفری باید از مجموعه آنچه از پرونده دستگیرتان می‌شود گزارشی برای خودتان داشته باشید اما لایحه را در دعاوی حقوقی بنویسید زیرا در دعاوی حقوقی
اتفاق غیرمترقبه‌ای رخ نخواهد داد. لطفا مرتکب این اشتباه مرگبار نشوید که برای اینکه خیال‌تان راحت باشد لایحه را چند روز قبل در دادگاه ثبت کنید. این کاری عجیب و
غلط است.
رئیس اسکودا در ادامه به ارائه نکاتی در خصوص رفتار وکلا در جلسه رسیدگی پرداخت و خطاب به وکلا گفت: اول وقت در جلسه حاضر شوید، راس ساعت حضورتان را با
ذکر سمت و اسم اعلام کنید به نحوی که ریاست دادگاه و مجری متوجه شوند، در ورود به دادگاه و خروج از آن وکیل طرفتان را مقدم بدارید.در صورتی که رئیس دادگاه در
ضمن رسیدگی گفته‌های شما را به صورت خلاصه یادداشت می‌کند حتما قبل از امضا آن را بخوانید.در مکالمات در دادگاه با هر کسی که باشد نهایت ادب را رعایت کنید.
نحوه سخن گفتن شما هیچ ارتباطی به وضع قاضی و دادگاه ندارد.
رئیس اسکودا همچنین خاطرنشان کرد: در دعاوی کیفری لازم نیست لایحه‌ای از قبل تهیه کنید. در این نوع دعاوی باید برای دفاع شفاهی در دادگاه آمادگی کامل داشته
باشید. در امور کیفری اگر موکل اقرار کرده و شما می‌خواهید بر اقرار او خدشه وارد کنید از شما دلیل می‌خواهند. اگر شما دلیلی را که موکل گفته بیان می‌کنید حتما باید
صورت‌جلسه اظهارات موکل را داشته باشید. همچنین در شهادت شهود و مطلعان باید بر رعایت مقدمات شهادت اصرار بورزید. شهود باید در جلسه حضور نداشته باشند و
جایی بیرون دادگاه تحت نظر باشند، تک تک داخل بیایند و تا پایان شهادت هیچ‌کدام خارج نشوند.
در پایان استادکشاورز با ذکر این نکته جلسه را ختم نمودند که:
گاهی حالتی پیش می‌آید که پرسش‌های ما از شهود از طریق رئیس دادگاه است و گاهی به ما این فرصت داده می‌شود که خودمان از شاهد سوال کنیم. شاهد ممکن
است گاهی چیزهای بدی بگوید. به عنوان یک وکیل نباید با شاهد وارد محاجه شوید چون شان شما نیست. لطقا کتاب فن دفاع حرفه ای برای وکلا و زبان بدن را هم برای
شناسایی ابعاد ناشناخته فنون دفاع مطالعه فرمائید…..
بایسته های فن دفاع از دیدگاه بهمن کشاورز
