بازاریابی و برندسازی پیشرفته سیاسی
بعنوان یک مدرس و مشاور انتخاباتی که سه دهه در این خصوص در کشور مشغول به کار علمی و عملیاتی هستم به این نتیجه رسییده ام که یک پیروز واقعی
انتخابات فردی است که حتی اگر انتخاب نشود خود را به بالاترین قله های مشهورشدن و معروف شدن و معتمد مردم شدن حداقل برساند و در دوره بعد اگر درست و
حرفه ای رفتار نماید حتما انتخاب شود . در این راه استفاده از تجربیات دیگران و مخصوصا دیگرانی که موفق بوده اند بسیار حائز اهمیت است حتی بیش از آنکه شما
تصور انراب نمائید.
تکنیکهای مهم انتخاباتی
۱. روایت
یکی از مهمترین بخشها در بازاریابی و کمپینهای سیاسی، توسعه یک داستان یا روایت است. این روایت میتواند شامل زندگی نامزد انتخاباتی تا به حال باشد، اینکه
او از کجا فعالیتهای سیاسی خود را شروع کرده
و چه خدماتی برای کشور ارائه داده است. همچنین رفتار و ویژگیهای او میتواند جزئی از این روایت باشد. حتی فعالیتهای حزبی و اینکه کاندیدای مورد نظر چه پیش
ینهای دارد هم در این بخش قرار میگیرد. در انتخاباتی که در ایران داشتیم تقریبا همه مردم با سرگذشت نامزدهای انتخاباتی آشنایی داشتند و سوابق آنها را میدان
ستند.
در فضای انتخاباتی خارج از کشور نیز نمونههایی از این دست وجود دارد. مثل انتخابات ۲۰۰۸ که «باراک اوباما» با شعار تغییر آمد و با نگرشی جدید با مردم صحبت کرد.
رقیب او نیز «میت رامنی» بود که سابقه حضور در جنگ را داشت و فداکاریهای زیادی برای کشورش انجام داده بود. درواقع همین روایتها و پیشینه کاندیداها، محوری
ت اصلی کمپینهای انتخاباتی آنها را تشکیل داده بود.
به طور کلی بازگویی یک روایت از شخص در حوزه سیاست و یا حتی در حوزههای دیگر در کسب و کار نیز اهمیت زیادی دارد تا بتوان به کمک آن برندینگ را انجام داد. روا
یت خوب باید باورپذیر باشد تا مخاطبین کمپین با آن ارتباط برقرار کنند و حتی آن را با دیگران هم به اشتراک بگذارند.
۲. شبکههای اجتماعی و فضای مجازی
در سالهای اخیر و با رشد شبکههای اجتماعی، استفاده از فرصتهای این فضای رسانهای جدید بیشتر و بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. تبلیغات در فضای مجازی
نیز به همین سبب رشد بسیاری داشته و از آنجایی که جمعیت حاضر در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی را اغلب جوانان تشکیل میدهند، احتمال موفقیت در این
فضا بیشتر است. در زمینه سیاست نیز همین شبکههای اجتماعی باعث میشود شور و انرژی مضاعفی در جوانان جامعه پدیدار شود که این موضوع به خودی خود س
بب میشود جوانان نامزدهای انتخابات را بیشتر در جامعه تبلیغ کنند.
تبلیغات و بازاریابی سیاسی در این حوزه به روشهای گوناگون انجام میشود. از انتشار پوسترها و فیلمهای تبلیغاتی گرفته تا انتشار متنهایی که عموما توسط خود ج
امعه حاضر در شبکههای اجتماعی تولید میشوند، باعث میشود تبلیغات اثرگذاری در این بخش انجام شود.
برای تاثیر گذاری بیشتر، محتواهایی که در این فضا منتشر میشود بهتر است بیطرفانه و با نگاهی عاقلانه به مسائل نگاه کند. درواقع تبلیغات باید به گونهای باشد که
مخاطب در آن دانای کل فرض شود و او تصمیم بگیرد که کدام را انتخاب کند. در صورتی که گاهی اوقات شاهد هستیم یک نامزد انتخاباتی اغلب سعی میکند با بد جل
وه دادن دیگری، صلاحیت خود را به کاربر تحمیل کند. جالب است بدانید این مورد در واقع در یک دستهبندی جداگانه به نام «کمپینسازی منفی» جای دارد و کسانی که
این روش را به اشتباه انجام میدند، فرصت استفاده کامل از بازاریابی در شبکههای اجتماعی را سوزاندهاند.
پیش از انتخابات ایران شاید یکی از بهترین نمونههای تاثیر شبکههای اجتماعی را بتوانیم در انتخابات سال ۲۰۱۲ آمریکا ببینیم که باراک اوباما توانست با استفاده از این
فضا گام بزرگی در پیروزی انتخابات بردارد. انتشار فیلمهای تبلیغاتی در توییتر و فیسبوک که نرخ بازنشر بالایی داشت، توانستند برایش رایهای زیادی جمع آوری کنند.
در ایران نیز آقای روحانی توانست با استفاده از همین فضا، شور زیادی بین جوانان ایجاد کند و آنها را به پای صندوقهای رای بیاورد. در واقع بسیاری عقیده دارند بخش
عمدهای از ۵ میلیون رای بیشتری که حسن روحانی نسبت به سال ۹۲ به دست آورد را مدیون شبکههای اجتماعی و فضای رسانهای آنلاین است.
۳. کمپینسازی منفی
معمولا در انتخابات ریاست جمهوری، در نهایت عمده رقابت بین دو نامزد خواهد بود و دیگران سهم کمتری از آرا را به خود اختصاص خواهند داد. در چنین شرایطی یکی ا
ز کارهایی که در زمینه بازاریابی سیاسی میتوان انجام داد، تخریب رقیب است. این کار با کمپینسازیهای منفی انجام میشود.
این نوع کمپینسازی بیشتر روی شکستها و عدم موفقیت کاندیدای رقیب تمرکز دارد و راههای رهایی از این شکستها را تشریح میکند. همچنین این روش را میتوا
ن در فضای مجازی و یا حتی تبلیغات کاغذی هم مشاهده کرد. در مجموع این نوع کمپینسازی و بازاریابی با اینکه وجهه خوبی ندارد و غیراخلاقی به نظر میرسد اما خ
یلی اوقات میتواند آرای رقیب را به سمت شما بازگرداند. طبیعتا اگر هم درست اجرا نشود ممکن است نتیجه عکس دهد و آرای شما را به سمت کاندیدایی که تخریب
کردهاید سرازیر کند.
در انتخابات ریاست جمهوری امسال شاید یکی از بارزترین نمونههای کمپینسازی منفی، ماجرای دولت ۴ درصدی باشد که توسط آقای قالیباف مطرح شد و با توجه به ن
تیجه انتخابات، باید بگوییم این کمپینسازی منفی با شکست مواجه شده است. در طرف مقابل کمپینسازیهای منفی از طرف آقای جهانگیری شاهد بودیم که چطور
عملکرد آقای قالیباف در شهرداری را زیر سوال برد.
۴. بازاریابی کاغذی
گرچه بازاریابی در فضای مجازی و صدا و سیما میتواند خیلی تاثیرگذارتر باشد اما شیوههای سنتی مثل پخش تراکتهای تبلیغاتی و تبلیغات کاغذی در سطح شهر هم
چنان برخی افراد را در انتخاب یک کاندیدا هدایت میکنند. در نهایت هرچه باشد همه افراد یک جامعه ممکن است به رسانههای اجتماعی و یا حتی صدا و سیما آنقدر
دسترسی نداشته باشند و نتوانند همه برنامهها را دنبال کنند.
در انتخابات کشور ما نیز اغلب مشاهده میشود که برخی افراد به شهرها و روستاهای کوچک میروند و با پخش تبلیغات کاغذی و در برخی موارد با صحبت رو در رو، م
ردم را به نفع یک کاندیدا متقاعد میکنند. در این شیوه از بازاریابی سیاسی مواردی مثل کمپینسازی منفی نیز نمود پیدا میکند. برای مثال در انتخابات امسال افراد زیا
دی با پخش تراکتهایی
دروغین درباره سند ۲۰۳۰ یونسکو سعی در تخریب دولت داشتند و با ایجاد یک جو منفی علیه دولت، مردم شهرها و روستاهای کوچک را تحت تاثیر قرار دادند.
۵. رسانه و روابط عمومی
شاید بد نباشد با کارکردهای بازاریابی سیاسی که در برگیرنده نکتههای زیر می باشد بیشتر آشنا گردید :
– رهبری/ نامزدهای انتخاباتی از ریاست جمهوری و مجلس تا شورای شهر
– اعضای مجلس قانونگذاری (قوه مقننه و نمایندگان مجلس)
– اعضای احزاب یا حامیان رسمی آنها
– صاحب منصبان و بلندپایگان
– علامتها، نام و لوگو
– فعالیتهای سیاسی
– خطمشیها
– قانون اساسی
است، روندی که از ارتباطات سیاسی بهعنوان زیربنای بازاریابی سیاسی آغاز
شده و با توسعه بازاریابی سیاسی و تلفیق آن با مباحث استراتژیک، بازاریابی سیاسی
استراتژیک را به ارمغان آورده است. رویکرد استراتژیک به مقوله بازاریابی سیاسی به
معنای نگرش مفهومی به این مقوله، پیچیدگی، غامض بودن و چندوجهی بودن عوامل،
دروندادها و روند تکامل نظری است. از دیگر منظر بازاریابی سیاسی استراتژیک با تمرکز
ویژه بر ایجاد مزیت رقابتی و تأکید بر مدیریت ذینفعان پایههای نظری مستحکمتری
را نسبت به الگوهای قبلی فراهم نموده و مبنایی را در توجه به مسائل این حوزه از دو
مفهومی و عملیاتی فراهم ساخته است.
از سوی دیگر، امروزه گسترهی وسیعی از ادبیات دانشگاهی، بر وابستگی روزافزون
ً
۱ ، ۲۰۰۱ .)مسئلهی انتخاب شدن، لزوما
سیاست به بازاریابی تأکید دارند )اشاگنسی
۲و همکاران ، ۱۹۹۶ )و کاندیداها برای موفقیت
یک مسئلهی بازاریابی است )بالتر
۳ ، ۲۰۰۱ .)جوهرهی اصلی تعامل کاندیدا و
نیازمند فهم بازارهای خود هستند )اوکاس
حزب سیاسی با رأیدهندگان از نوع بازاریابی است و این نوع بازاریابی غیرقابل اجتناب
۴ و همکاران، ۲۰۰۹ .)در جهان امروز، بازاریابی سیاسی راههای جدیدی
است )تراسو
را برای فهم و ادارهی سیاست نوین ارائه میدهد )اوکاس، ۲۰۰۱٫)
نگاهی به انتخابات و مبارزات سیاسی در نقاط مختلف جهان نشان میدهد، افراد،
اندیشه ها و گروههای سیاسی بسیاری بوده اند که توانایی های بسیاری به منظور انتخاب
شدن در یک مبارزه انتخاباتی را داشته اند ولی به دلیل عدم آشنایی با تکنیکهایی که
بتوانند خود را بهتر به جامعهی هدف معرفی نمایند، نتوانستهاند در انتخابات توفیقی
حاصل کنند. در موارد بسیاری نیز مشاهده شده است که افراد، احزاب و اندیشههایی
هم وجود داشتهاند که با استفاده از فنون و تکنیکهایی برای معرفی خود به جامعهی
هدف، پیروز انتخابات شدهاند، درحالیکه تواناییها و شایستگیهای الزم برای انتخاب
شدن را دارا نبودهاند. در حقیقت، تنها ایدئولوژی سیاسی نیست که در رقابت سیاسی
برنده میشود، بلکه استفادهی ماهرانه از استراتژیهای بازاریابی مناسب که مورد
.)۲۰۰۸ ،۵
عالقهی ذینفعان سیاسی مرتبط است، نیز پیروز میگردد )اوسواگو
۱٫ O\’Shaughnessy
۲٫ Butler
۳٫ O\’Cass
۴٫ Thrassou
۵٫ Osuaguw
شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در رقابت انتخاباتی با استفاده از روش مدلسازی ساختاری- تفسیری – ISM
یادتان باشد هیچ چیز و هیچکس و هیچ رفتار و هیچ گفتار حتی پنداری شاید آنگونه که به نظر می رسد نیست.
دکتر مازیار میر مدرس بین المللی مذاکره و زبان بدن
برگرفته از کتاب زبان بدن ایرانی
جهت مشاوره و آموزش لطفا با شماره های زیر تماس فرمائید –
09125555621
09198718767
لطفا ما را در اینستاگرام دنبال فرمائید
maziyare_mir@