خلاصه کتاب انسان 250 ساله کتابی برای تمام دورانها

 

 

نوشته دکتر مازیار میر محقق و پژوهشگر

#دکترمازیارمیر

بازدید ها: 34139748

 

 

 

 

نگاهی به یک کتاب می اندازی و صدایی از شخص دیگری می شنوی

شخصی که شاید 1000 سال است که مرده است

کتاب خواندن، سفر از طریق زمان است

زمانی که یاد می گیرید بخوانید، برای همیشه آزاد خواهید شد.

بعنوان یک محقق و پژوهشگر این کتاب روی بنده بسیار تاثیر گذاشت و بنابراین انرا به صورت خلاصه  در این مقاله

گردآوری نمودم امیدوارم مفید فایده واقع گردد . با تشکر فراوان سید مازیار میر

فصل اول

حضرت مجمد مصطفی پیامبر اعظم (ص)

هفت شاخصه ی حکومت پیغمبر:

• ایمان و معنویت
• قسط و عدل
• علم و معرفت
• صفا و اخوت
• صلاح اخلاقی و رفتاری
• اقتدار و عزت
• کار و حرکت و پیشرفت دائمی

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

ویژگی های نظام اسلامی

• عقاید و اندیشه های صحیح (کلمه ی توحید)
• پایه ها و ستون های انسانی

نحوه ی کار و فعالیت

• ایجاد وحدت
• ایجاد اخوت

سه قبیله ی یهودی ای که در مدینه ساکن بودند:

• یهود بنی نظیر
• یهود بنی قریظه
• یهود بنی قینقاع

علت برتری یهودیان مدینه:

• ثروت اصلی مدینه دست آنها بود.
• برتری فرهنگی، چون اهل کتاب بودند.
• با جاهای دورتر هم ارتباط داشتند.

سه مرحله برای به ثمر رسیدن نظام:

• شالوده ریزی نظام
• حراست از نظام
• تکمیل و سازندگی بنا (تثبیت نظام)

پنج دشمن پیامبر:

• قبایل نیمه وحشی مدینه (خطر کمی داشتند اما ممکن بود شورش کنند)
• مکه (خطر عمده و اصلی)
• یهودی ها
• منافقین
• تمایلات نفسانی

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

نحوه ی مقابله ی حضرت با این دشمن ها:

• عهد و پیمان بست که از جانب هر دو طرف آسیبی همدیگر را تهدید نکند.
• مقابله کردن
• مبارزه ی فرهنگی
• مدارا کردن
• تربیت و تعلیم و تزکیه ی نفس

سه عامل شکست مسلمانان که قرآن بیان می کند:

• با همدیگر اختلاف کردید و وحدت را از دست دادید.
• سست شدید.
• از فرمان پیغمبر سر باز زدید.

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

تثبیت نظام اسلامی

حادثه ی غدیر که دارای دو بعد اصلی است:

• ولایت بلافصل امیرالمومنین(ع) که این تنها مخصوص شیعه هست.
• بُعد بین المللی اسلام و بین الفریقین که پیوند میان امیرالمومنین(ع) و اسلام است و آن آمیختگی عترت با آحاد مسلمانها است.

کتاب، پرنده ای ست که روح را به ابدیت پیوند می زند و خورشید را به آسمان

تنهایی مان می کشاند تا در این خلوت، گرم زندگی و هیجان بمانیم.

 

 

پیامبراعظم (ص) از حج برای بیان مفاهیم اسلامی، چه سیاسی، چه نظامی، چه اخلاقی، چه اعتقادی استفاده­ی کامل می کردند.

پیامبراعظم(ص) در حجه الوداع۲بار سخنرانی کردند و مطالبی را بیان فرمودند که چکیده­ی آنها بیان می گردد:

• در مورد جهاد حرف می زنند، تا زمانی که کلمه­ی لااله الا الله همه گیر بشود.
• در خصوص وحدت حرف می زنند و جلوگیری از جنگ داخلی.
• ارزش های جاهلی را به کلی نفی می کنند.
• اختلافات مالی از زمان جاهلیت که از طریق ربا و . . . به وجود آمده بود را نفی کرد.
• ارزش تقوا را به عنوان برترین ارزش بیان کردند.
• پند خیر خواهانه به زمامداران را یک فریضه اعلام کردند.
• حدیث ثقلین را مطرح کردند و مسئله­ی عترت را.

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

فصل ۲

امامت

امامت یعنی رهبری جامعه چه فکری و چه سیاسی و چه اخلاقی.

آمیختگی سه مفهوم رهبری سیاسی، آموزش دینی و تهذیب روحی در خلافت اسلامی، اسلام را دارای سه جنبه ی متفاوت می کند که اسلام این سه را از همدیگر تفکیک نکرده و در قالب همین سه مفهوم بر انسانها عرضه می شود.

اگر کسی فکر کند که معصومین تنها به ذکر معارف دین پرداخته اند و ۱۵۰سال دست روی دست گذاشته اند و کار سیاسی نکرده اند حتما غور کافی در زندگانی این بزرگواران انجام نداده است چرا که گفته شد امامت ۳جنبه دارد که آنها از هم جدا ناپذیرند.

چهار دوره ی جریان امامت:

• دوره ی سکوت و همکاری با قدرت ها
• دوره ی به قدرت رسیدن امام
• ۲۰ سال میانه ی صلح امام حسن(ع) و حادثه ی شهادت امام حسین(ع).[تلاش سازنده ی کوتاه مدت برای ایجاد حکومت و رژیم اسلامی]
• روزگار تعقیب و ادامه ی همین روش در برنامه ی دراز مدت.

مهمترین چیزی که در زندگی ائمه مورد توجه قرار گرفت\”عدم مبارزه ی حاد سیاسی\” بود. با این که هدف آنها تشکیل حکومت علوی بود.

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

فصل ۳

زندگی حضرت  امیرالمومنین(ع)

اول

بُعد فردی و شخصی:

عبادت و راز و نیازهایش

دوم

بُعد جهادی:

همیشه در میدان های نبرد ثابت قدم بودو همه­ی خطر هارا به جان می خرید.

سوم

بُعد حکومتی:

حکومت او تجسم حکومت الهی، تجسم آیات قرآنی در میان مسلمین، تجسم اشِداءُ عَلَی الکُفّار رُحَماءُ بَینَهُم و تجسم عدل مطلق بود.

آنچه برای او ارزش داشت ایمان و تقوا و اخلاص و جهاد و انسانیت بود.

در تمام زندگی امیرالمومنین(ع) یک خط مستمری وجود دارد و آن خط ایثار و از خود گذشتگی است.

چهارم

ایثارها و از خود گذشتگی ها

• در کودکی وقتی به پیغمبر ایمان آورد مورد ایذاء و تمسخر همه­ی شهر مکه قرار گرفت.
• در لیله المبیت جای پیامبر(ص) خوابید که ممکن بود همان شب به شهادت برسد.
• در جنگ ها و این که سپر بلای پیامبر(ص) بود.

پنجم

بعد از پیامبر(ص)

• هنگام رحلت پیامبر(ص) مشغول انجام وظیفه شد.
• بعد از خلافت ابی بکر وقتی بیعت مردم را دید خود را از حکومت کنار کشید تا زمانی که جریان ردّه اتفاق افتاد و عده ای از مسلمانان خواستار بازگشت به کفر شدند و حضرت دید که اسلام در خطر است اینجا وارد میدان شد.
• بعد از ۲۵سال دوری از خلافت گفت من اگر وزیر باشم بهتر است تا امیر باشم.
• در شورای ۶ نفره به صراحت گفت که به سیره ی شیخین عمل نخواهد کرد.
• زمانی که جان عثمان در خطر بود از وی دفاع کرد.
• بعد از مرگ عثمان نمی خواست که حکومت را به دست گیرد.

ششم

دوران خلافت

اتمام حجت حضرت که گفت: بدانید آنجوری که خودم علم دارم و تشخیص دادم از اسلام شما را حرکت خواهم داد.

امیرالمومنین(ع) در این مدت حکومت نشان داد که اصول اسلامی و ارزش های اسلامی که در دوران انزوای اسلام و دوران کوچکی آن جامعه به وجود آمده بود در دوران رفاه و گسترش و اقتدار و پیشرفت و توسعه ی جامعه ی اسلامی هم قابل پیاده شدن است.

امیرالمومنین(ع) که این قدر از حق خود گذشت و نیز ۲۵ سال دست از خلافت و حکومت برداشت و گذشت در مسئله ی اجتماعی عدالت ۳ جنگ بزرگ را متحمل می شود.

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

سه عنصری که در زندگی حضرت امیرالمومنین جمع شده بودند:

• اقتدار:
• قدرت وی در اراده ی پولادینش، در عزم راسخش، در اداره ی مشکل ترین عرصه های نظامی و . . .
• مظلومیت:
• در تمام زندگیش مشهود بود. (یا ثارالله وابن ثاره)
• پیروزی حضرت امیرالمومنین :
• پس از شهادت آن حضرت می بینیم هر روز نام آن حضرت درخشان تر می شود.

با این که از آن حضرت بدگویی کردند اما می بینیم آن حضرت چقدر طرفدار دارد.

حضرت علی ع  فرمودند که من مامورم با سه گروه بجنگم:

• اول قاسطین:
• یعنی ستمگران. مجموعه ای که اسلام را به صورت ظاهری قبول کرده بودند و حکومت علوی را از اساس قبول نداشتند. (معاویه و جنگ صفین)
• دوم ناکثین:
• یعنی شکنندگان بیعت. کسانی که خواستار استفاده از حکومت بودند. (جنگ جمل)
• سوممارقین:
• یعنی گریزان. دین را سلیقه ای یاد گرفته بودند. (جنگ خوارج نهروان) .

خوارج معنای خشک مقدسی و یک جا نشینی نمی دهد بلکه آن عنصری است که شورش طلبی می کند، بحران ایجاد می کند و . . .

فصل ۴

حضرت زهرا(س)

روایت است که: نور او برای ملائکه­ی آسمان[نظیر نورستارگان از برای اهل زمین] می درخشد.

ما باید از این ستاره­ی درخشان راه به سوی خدا و بندگی که آن حضرت پیمود را پیدا کنیم.

به قدری حضرت، روحی بزرگ داشتند که به وی لقب ام ابیها دادند.

ام ابیها: این لقب در شعب ابی طالب آن وقتی که حضرت خدیجه(س) و حضرت ابی طالب رحلت کردند داده شد چرا که حضرت فاطمه(س) در آن مقطع زمان در قالب یک مشاور، یک پرستار و. . . به پدر خویش کمک می کردند و بار مشکلات را بر می داشتند.

نخستین ویژگی حضرت که می شود به آن اشاره کرد این بود که حضرت نسبت به مسائل پیرامون خود بی تفاوت نبود.

یک نکته ی مهم که در زندگی حضرت زهرا(س) باید به آن توجه شود این است که زندگی حضرت دارای ۳ بُعد بود.

۳بُعد زندگی حضرت زهرا(س)

• جمع بین یک زن مسلمان در رفتارش با شوهر و فرزندان و انجام وظایفش در خانه
• از طرف دیگر یک انسان مجاهد غیور خستگی ناپذیر در مواجهه با حوادث سیاسی مهم بعد از رحلت پیامبر(ص)
• از طرفی دیگر یک عبادتگر و به پا دارنده ی نماز در شبهای تار و قیام کننده­ی لله

یکی از دلایل الگو بودن حضرت این است که می بینیم آن حضرت این سه بعد را در کنار هم قرار داد و هر سه را به نحوی احسن انجام داد.

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

فصل ۵

امام حسن(ع)

چند دوره ای که حکومت اسلامی آنها را طی کرد:

• نهضت اسلامی و صف آرایی پیامبر(ص) در مقابل کفار مکه و گفتن عقاید اسلامی و مبارزه ای هوشمندانه به مدت ۱۳ سال.
• تشکیل یک حکومت و نظام سیاسی در مدینه، این دوره ی حکومت تا زما امام حسن(ع) و آن ۶ ماه حکومت وی ادامه داشت و همه چیز شکل یک حکومت و نظام اجتماعی بود.
• دوره ی سوم که پس از صلح امام حسن(ع) اسلام دوباره به صورت نهضت تبدیل می شد و اینکه نباید گذاشت اسلام بازیچه­ی دست سلطنت طلب ها بشود.

به طور کلی صلح امام حسن(ع) زمینه ساز پیشرفت نهضت اسلامی واقع شد که در غیر این صورت اسلام از بین می رفت. هفت مسئله ای که باید در صلح به آنها

توجه شود:

• ممیزات و مشخصات این دو جریان چیست؟
• روش های جریان باطل برای قدرت گرفتن و ریشه دواندن چه بود؟
• روشهای جریان حق برای مقابله چه بود؟
• تحلیل شکست و اینکه چه شد جریان حق شکست خورد؟
• رفتار گروه فاتح با گروه مغلوب چگونه بود؟
• رفتار گروه مغلوب با گروه فاتح چگونه بود؟
• سرانجام کار چه شد؟
• جریان حق اصالت را به دین می داد و حکومت دین را می پذیرفت و تمام تلاشش حکومت دینی بود اما جریان باطل تلاشش تنها گرفتن حکومت به هر وسیله ای بود. به عبارت دیگر یک طرف قدرت گرایی وجود دارد و در طرف دیگر اصول گرایی و ارزش گرایی قرار دارد.
• الف: قدرت نمایی ب: پول   ج: تبلیغ     د: سیاسی کاری
• الف: مقاومت و تحرک قدرتمندانه ب: تبلیغ      ج: ارزش گرایی و اصرار بر حفظ رزش ها
• علت شکست امام حسن(ع) ضعف بینش عمومی و آمیخته شدن ایمان به انگیزه های مادی
• به جای دستگیری و زندانی کردن حضرت و یارانش به آنها خیلی احترام کردند تا شخص را حفظ کنند و شخصیت را نابود کنند.
• سازماندهی یک جریان که حفظ اسلام را قطعی کند و تضمین کننده ی بقای اسلام باشد.
• فرجام کار این شد که در ذهنیت جهان اسلام گروه فاتح و زورمند محکوم قرار گرفتند و گروه شکست خورده فاتح و پیروز قرار گرفتند.

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

فصل ۶

امام حسین(ع)

دو خطری که همیشه اسلام را تهدید می کند:

1. دشمنان خارجی
2. اضمحلال داخلی

علاج این دو دشمن را قرآن مشخص کرده است؛ سوره­ی توبه/۷۳:ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن.

زمان امام حسین(ع) دشمنان خارجی سرکوب شده بودند اما اضمحلال داخلی به اوج خود رسیده بود و دستگاه حکومت از درون فاسد شده بود.

مهمترین درس کربلا علت قیام امام حسین(ع) است.

نمی شود گفت که حضرت برای تشکیل حکومت قیام کرد و نمی شود گفت که حضرت برای شهادت قیام کرد، چرا که این دو نتیجه بود نه هدف. هدف چیز دیگری است.

هدف حضرت انجام یک واجب الهی بود که تا آن وقت کسی آن را انجام نداده بود، و آن هدف: بازگرداندن جامعه ی اسلامی به خط صحیح بود.

جامعه ی آن وقت از اصل های اسلامی منحرف شده بود و این انحراف خطرش اصل اسلام را نیز تهدید می کردکه از بین برود.

فصل ۷

حرکت زینب کبری و سفیران کربلا

دلایل عظمت شخصیت حضرت زینب(س)

1. موقعیت را شناخت
2. طبق هر موقعیت یک انتخاب کرد

حرکت امام سجاد(ع) در دوران اسارت

بعد از حادثه ی عاشورا یاران امام حسین(ع) و شیعیان واقعی شهید شدند و عده ی اندکی از شیعیان مانده بودند که در قیام های بعدی شهید شدند. حال امام

سجاد(ع) با کسانی باید شیعه را حفظ کند که از شمشیر می ترسند و حرف خود را نمی توانند آشکارا بزنند.

بخش برجسته ی زندگی امام سجاد(ع)

بخش اسارت آن حضرت است که بار اول از کربلا به شام رفت که حضرت در این اسارت مجسمه ی قرآن و اسلام بود و بار دوم از مدینه به شام رفت؛ زمان عبدالملک بن

مروان.

امام در حرکت خود در جهت تقویت نظام اسلامی به این شکل عمل کرد که نخست باید به مردم هشدار بدهد و سپس در پرتو این هشدار بتواند مخالفت های اصولی و

عمیق خود را آغاز کند.

فصل ۸

شرایط اجتماعی سیاسی پس از حادثه ی کربلا

• پس از حادثه ی کربلا و پس از آن حادثه ی حرّه و چند حادثه ی دیگر و کشته شدن محبین اهل بیت(ع) به قدری خفقان شد که امام سجاد(ع) فرمود: در همه ی مکه و مدینه۲۰ نفر نیستند که مارا دوست میدارند.

طرفداران ائمه متفرق، پراکنده، مأیوس، و مرعوب بودند و حرکت دسته جمعی ممکن نبود.

• انحطاط فکری مردم در سرتاسردنیای اسلام و در کنار آن فساد و فحشا دو شحر مکه و مدینه را گرفته بود.

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

فصل ۹

امام سجاد(ع)

ائمه به دنبال تشکیل حکومت اسلامی بودند.

این اتفاقات افتاده جمعیت شیعه را به شدت تضعیف کرده بود و امام سجاد(ع) با کار مهم و سخت نیرو سازی مواجه بود.

برای آشنایی با عملکرد حضرت باید ابتدا سیره ی آن حضرت را مطالعه کرد و شناخت صیحیح و کاملی از آن داشت.

موضع گیری هایی که خط کلی امام را مشخص میکرد:

• موضع گیری در برابر عبدالله بن زیاد و یزید که بسیار شجاعانه و فداکارانه بود.
• موضع گیری در مقابل مسرف بن عقبه، کسی که در سال سومِ حکومتِ یزید و به امر او مدینه را ویران کرد و اموال مردم را غارت نمود. در اینجا موضع گیری امام بسیار نرم و ملایم بود.
• حرکت امام در رویارویی با عبدالملک بن مروان، قوی ترین و هوشمند ترینِ خلفای بنی امیه، که گاهی تند و گاهی ملایم بود.
• برخورد با عمربن عبدالعزیر.
• برخوردهای امام با اصحاب و یاران، و توصیه هایی که به دوستانشان داشتند.
• برخورد با علمای درباری و وابسته به دستگاه های ستمگر حاکم.

اوضاع زمان حضرت سجاد(ع)

• وضع امنیتی و خفقان موجود
• وضع فکری و فساد اخلاقی

امام سجاد(ع) معارف را در قالب دعا بیان فرمودند چون که هم از جانب حکومت خفقان وجود داشت و هم مردم دوست نداشتند که جانشان توسط این معارف به خطر

افتد.هدف امام سجاد(ع) هم تشکیل همان حکومت اسلامی بود. تشکیل حکومت در آن زمان نیازمند چند چیز بود:

• اندیشه ی درست اسلامی
• آشنا شدن افراد نسبت به ولایت ائمه(ع)
• ایجاد یک تشکیلات

سه کار  امام سجاد(ع):

• تدوین اندیشه ی اسلامی به صورت درست و طبقِ ما أنزل الله، پس از آنکه مدت هایی بر تحریف یا فراموشی این اندیشه گذشته است.
• اثبات حقانیت اهل بیت و استحقاق آنها نسبت به خلافت و ولایت و امامت.
• ایجاد تشکیلات منسجم برای پیروان آل محمد(ص) یعنی پیروان تشیع.

بیانات امام سجاد(ع) تجلی گاه مبارزه­ی سیاسی

• بیاناتی که خطاب به عامه­ی مردم است.(دائما به آیات قرآن استناد می شود و در آن چیزی که به صورت صریح دستگاه حاکم را مواخذه کند وجود ندارد.)
• بیاناتی که خطاب به مؤمنین است.(به آیات قرآن خیلی کم استناد می­کند و یا اصلا استناد نمی­کند.)

دو نکته در خطاب های عام حضرت مورد توجه است:

• خطاب حضرت به عامه­ی مردم در نوع آموزش نیست بلکه از نوع تذکر و یادآوری است.
• حضرت در بیان عمومی گاها به مسئله­ی امامت نیز تکیه می کردند و آن را بیان می کردند.

در نامه­ی حضرت به مومنین و خواص به این نکته توجه می شود که مومنین را که در وضع معیشتی سختی بودند از جذب شدن به جریان طاغوت که باعث رفاه آنان می­

شد باز دارد.

مقصود حضرت از این دو نوع ادبیات و سخن گفتن­ها کادر سازی است.

آیا امام سجاد(ع) بادستگاه حکومت برخورد تعرض آمیز داشته؟ خیر، چون در زمان حضرت نیروی تشکیلاتی به شدت ضعیف بود و حضرت بخش عمده­ی فعالیت خودش را

صرف این کار می­کرد و برخورد تعرض آمیز ممکن بود حرکت کلی اسلام را به خطر اندازد و از بین ببرد.

برای ایجاد یک جامعه­ی اسلامی زمینه­ی فکری و ذهنی از همه چیز لازم­تر و مهمتر است.

نحوه­ی برخورد حضرت با علمای دربار:

حضرت با محمدبن­شهاب­زهری خیلی تند برخورد می­کند و چهره­ی وی را به عنوان یک عالم بر ملا می­کند که چگونه دست نشانده­ی عمال و حکام ستمگر زمانه شده

است.

خلاصه کتاب انسان ۲۵۰ ساله کتابی برای تمام دوران

فصل ۱۰

امام باقر(ع)

دونکته از زندگی حضرت:

• مبارزه­ی آن حضرت با تحریفات معارف اسلامی و احکام اسلامی

تحریف به دو صورت رواج داشت:

الف) توسط علما و فقهای درباری

ب) توسط خود خلفای وقت

• ایجاد و تشکیل سازمان تشکیلاتی

حضرت به جای جنگ و دست به شمشیر بردن و قیام حتی تا جای ممکن از تند صحبت کردن هم پرهیز می­کندو به جای اینها شالوده­ی مبارزاتی خودش را فکری و

فرهنگی قرار می­دهد.

حضرت کاری کرد که حتی پس از شهادتش هم مسیر فکری و فرهنگی­ای که به پا کرده بود ادامه پیدا کند و تقویت گردد و آن این بود که بخشی از دارایی خود را معادل

۸۰۰ درهم به فرزندش امام صادق(ع) داد و فرمود که ۱۰ سال برای ما در موسم حج و در منی مجلس عزا به پا کن و این عمل باعث آشنایی افراد بیشتری با حرکت

فکری آن بزرگوار گردید.

فصل ۱۱

اواخر حکومت بنی امیه و امامت امام صادق(ع)

امامت سرچشمه­ی دوجریان حیات بخش است:

• تفکر درست اسلامی
• نظام عادلانه­ی توحیدی

و امام عهده دار این دو تکلیف است:

• تبیین و تطبیق و تفسیر مکتب
• پی ریزی و زمینه سازی نظام قسط و حق توحید

و در صورت وجود چنین نظامی دوام بخشیدن به آن.

سه عامل پرورش دهنده­ی انقلاب حضرت:

• جنگ
• فقر
• استبداد

استراتژ کلی امامت:

ایجاد انقلاب توحیدی و علوی

نقشه­ی امام صادق(ع) در رهبری جامعه:

این بود که از خراسان، ری، اصفهان، عراق و حجاز و مصر و مراکش و . . . نیرو جمع کند و به مدینه آورد و از آنجا لشکر کشی کند به شام و حکومت را از بنی امیه پس

بگیرد.

فصل ۱۲

سه بُعد زندگی امام صادق(ع):

• علم
• دانش
• تشکیلات

دو مرحله­ی زندگی حضرت:

• از سال۱۱۴ تا خلافت منصور
• از خلافت منصور به بعد

نمودارهای مهم و برجسته در زندگی امام صادق(ع):

• تبیین و تبلیغ مسئله­ ی امامت
• تبلیغ و بیان احکام دین به شیوه ی فقه شیعی و نیز تفسیر قرآن به روال بینش شیعی
• وجود تشکیلات پنهانی ایدئولوژیک-سیاسی

از صدر اسلام فقه و حدیث به دو جریان کلی تقسیم شد:

• جریان وابسته به دستگاه حکومت های غاصب
• جریان اصیل و امین

فقه جعفری دو مضمون معترضانه را با خود حمل می­کرد:

• اثبات بی نصیبی دستگاه حکومت از آگاهی دینی و ناتوانی آن از اداره­ی امور فکری مردم
• مشخص ساختن موارد تحریف در فقه رسمی

فصل ۱۳

تشکیلات پنهان

تشکیلات یعنی: جمعیتی از مردم که با هدفی مشترک کارها و وظایف گوناگونی را در رابطه بایک مرکز و یک قلب تپنده و مغز فرمان دهنده انجام می داد و میان خود نوعی روابط و نیز احساسات نزدیک و خویشاوندانه می داشتند.

فصل ۱۴

امام کاظم (ع) سه هدفی که حضرت در ابعاد زندگی خویش در تحقق آنها بوده:

• تبیین اسلام ناب و تفسیر صحیح قرآن و ارائه­ی تصویری روشن از معرفت اسلامی
• تبیین مسئله­ی امامت و حاکمیت سیاسی در جامعه­ی اسلامی
• تلاش و کوشش برای تشکیل آن جامعه و تحقق بخشیدن به هدف پیامبر معظم (ص)

شاید بشود گفت که بعد از دوران امام سجاد(ع) هیچ دورانی به اندازه­ی دوران امام موسی بن جعفر(ع) سخت نبود.

فصل ۱۵

امام رضا(ع) دو ویژگی تقیه:

• مظلومیت
• قداست

معصومین با اجرای اصل تقیه روز به روز قدرتمند تر می شدند به خاطر داشتن آن دو ویژگی­ای که ذکر شد و مأمون می خواست با اجرای برنامه­ی خود که دعوت از امام

رضا(ع) بود حضرت را از اصل تقیه خارج کند که به این ترتیب یک گام به خواسته­ی خود نزدیکتر شود.

چند مقصود مأمون از دعوت امام به خراسان:

• مهمترین آنها تبدیل صحنه­ی مبارزات حادّ انقلابی شیعیان به عرصه­ی فعالیت سیاسی آرام و بی­خطر بودن.
• تخطئه­ی مدعای تشیع مبنی بر غاصبانه بودن خلافت­های اموی و عباسی و مشروعیت دادن به این خلافت­ها بود.
• مأمون با این کار امام را که همواره یک کانون معارضه و مبارزه بود را در کنترل دستگاه­های خود قرار می داد و به جز خود آن حضرت همه­ی سران و گردنکشان و سلحشوران علوی را نیز در سیطره­ی خود درآورد. و این موفقیتی بود که تا آن روز هیچ کسی به آن دست نیافته بود.
• امام را که یک عنصر مردمی و قبله­ی امیدها و مرجع سوال­ها و شکوه­ها بود در محاصره­ی ماموران حکومت قرار می داد و رفته رفته رنگ مردمی بودن را از او می زدود و میان او و مردم و سپس میان او و عواطف و محبت­های مردم فاصله می افکند.
• با این کار برای خود وجه و حیثیتی معنوی کسب می کرد.
• در پندار مأمون امام با این کار به یک توجیه گر دستگاه خلافت بدل می گشت.

سیاست­ها و تدابیر امام رضا(ع) در مقابله­ی با این سیاست­ها:

• هنگامی که امام را از مدینه به خراسان دعوت کردند آن حضرت فضای مدینه را از کراهت و نارضایتی خود پر کرد به طوری که همه کس در پیرامون امام یقین
• کردند که مأمون با نیت سوء حضرت را از وطن خود دور می کند.
• هنگامی که در مرو پیشنهاد ولایت عهدی آن حضرت مطرح شد حضرت به شدت استنکاف کردند و تا وقتی که مأمون صریحاً آن حضرت را تهدید به قتل نکرد، نپذیرفتند.
• شرط حضرت برای قبول ولیعهدی این بود که در هیچ یک از شئون حکومت دخالت نکند و به جنگ و صلح و عزل و نصب و تدبیر امور نپردازد.
• امام با قبول ولیعهدی نکته­ی مهمی را بیان می کند و آن بر ملا کردن داعیه­ی امامت شیعی در سطح عظیم اسلام و دریدن پرده­ی غلیظ تقیه و رساندن پیام تشیع به گوش همه­ی مسلمان­هاست.
• مأمون که فاصله داشتن امام بامردم را می پسندید بسیار سعی می کرد تا این اتفاق بیافتد اما امام از هر فرصتی جهت برقراری ارتباط با مردم استفاده می کرد و آنان را از حقایق آگاه می ساخت.
• نه تنها سرجنبانان تشیع در محدودیت نیافتادند بلکه خلافت حضرت باعث فعالیت بیشتر اااااامممآنان گشت و این به آنان دلگرمی می داد.

فصل ۱۶

امام جواد، امام هادی و امام عسگری(علیهم السلام)

امام جواد به ما آموخت وقتی که در مقابل قدرت­های منافق و ریاکار قرار گرفتیم، باید همت کنیم که هشیاری مردم را برای مقابله با این قدرت­ها بالا ببریم.

امام جواد(ع) اولین معصومی بود که بحث آزاد را پایه گذاری کرد و به صورت علنی در محضر حاکمان وقت بحث می کرد و مباحث را دقیق بیان می کرد.

نکته­ی مهمی که در زندگی ائمه باید به آن توجه داشت این است که این بزرگواران دائم در حال مبارزه بودند؛ مبارزه ای که روحش سیاسی بود .

نکته­ی خیلی مهم در زندگی این سه بزرگوار این است که شبکه­ی تشکیلاتی شیعیان حتی از زمان امام صادق(ع) نیز قدرتمندتر شد و بدون این که کسی اطلاع داشته

باشد خیلی با هم ارتباط داشتند.

فصل ۱۷

غایت حرکت انسان۲۵۰ساله

هم باید منتظر فرج نهایی بود و هم منتظر فرج در همه­ی مراحل زندگی فردی و اجتماعی

اجازه ندهید یأس بر دلهای شما حاکم شود. انتظارتان انتظار واقعی، عمل باشد، تلاش باشد، انگیزه باشد، حرکت باشد.

خصوصیت­ها و پایه­های جامعه امام زمان(عج) که تشکیل خواهد شد:

• نابود کردن و قلع و قمع کردن ریشه­های ظلم و طغیان
• بالارفتن سطح اندیشه­ی انسانها: هم اندیشه-ی علمی و هم اندیشه­ی اسلامی
• در آن حکومت همه­ی نیروهای طبیعت و همه­ی نیروهای انسانی استخراج می شود و چیزی در بطن زمین نمی ماند که بشر از آن استفاده نکند.
• محور در حکومت محور فضیلت و اخلاق است.

باید اذعان نمود که انتظار فرج و مخصوصا انتظار فرج یعنی انتظار گشایش از کار انسان و انسانیت است.

 

مازیار میر مشاور و تحلیلگر

 

حتما بخوانید:

 اصول مدیریت و سرپرستی دکترمازیارمیر دانشگاه تهران

آموزش اصول وفنون مذاکره برای دانشجویانDBAدانشگاه تهران

چهارمین همایش بزرگ زبان بدن تهران

همایش بزرگ زبان بدن دانشگاه تهران

دوره ارتباط موثر مرکز آموزش بازرگانی تهران

جدیدترین کارگاه مذاکره و زبان بدن درتهران۱۳۹۶