من نه گرایش سیاسی دارم نه گرایش به سیاست دارم من فقط به ساختار و زیر ساختار  زبان خاموش در بزرگان می پردازم بعنوان یک مشاور انتخاباتی که

بیش از دو دهه فعالییت حرفه ای در این خصوص دارم باید اذعان کنم تحلیل رفتار بزرگانی مانند ایت الله رفسنجانی رحمت الله علیه می تواند بسیار مفید

و کار ساز باشد.

آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی یکی از سیاستمداران بزرگ و برجسته کشور بودند او از  ابتدا تا روز آخر فقط جنگید و جنگید و جنگید او یکی از مبارزترین

مهره های کلیدی انقلاب بود که سالها قبل از انقلاب مبارزه برای نهضت و بخاطر نهضت را اغاز نمود و یار دیرین رهبری بود.

با توجه به اینکه در مجمع تشخیص مصلحت نظام به بزرگان و عزیزان در خصوص آموزش تخصصی ارتباطات غیرکلامی مشغول بوده ام ارتحال ناگهانی این

شخصیت بزرگ و ارزشمند و یار دیرین انقلاب و کشور عزیز را تسلیت عرض می نمایم.

نویسنده با توجه به تجربیات گذشته و احترامی که برای این مرد بزرگ داشته و دارم را بسیار دچار تالم فراوان نمود این مقاله فارغ از نگاه سیاسی صرفا به

زندگی و زبان رفتاری این مرد بزرگ دارد و صرفا جهت آموزش است به بسیاری از بزرگان سخنرانیها و اظهار نظرات ایشان و مخصوصا سخنرانی در زندان و در

مراسم رای گیری خبرگان بسیار تاثیر گذار بود و با یک نطق آتشین و رسا و زبان بدنی دلسوزانه باعث شد که نظر همه گان از آیت الله مشکینی و ایت الله

اردبیلی به سوی مقام معظم رهبری جلب شود و این نکته خود بیانگر اوج هنرمندی آیت الله هاشمی از استفاده از زبان بدن و فن خطابه بود ضمن انکه

باید بدانیم ایشان در کل سیر انقلاب همیشه در جلوی پیکان حمله قرار داشته اند گذشت سالهای متمادی و حدود ۵۹ سال از ایشان سیاستمدار بهتر و

میانه روتری ساخت که هرگز تندروی و افراطی گری را بر نتابید.آ ری زبان خاموش ایشان و استفاده از زبان بدن فوق العاده موثر و تاثیرگذار یکی از نقاط

قدرت این کهنه سیاستمدار بزرگ کشورمان بود .

 

 زبان بدن آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی

==================================================================================================

نگاهی از دیدگاه دکتر مازیار میر فلوشیپ و متخصص زبان بدن

در عرصه تحلیل رفتار غیرکلامی، زبان بدن نقش بسزایی در درک احساسات، نیات و شخصیت یک فرد ایفا می‌کند. **دکتر مازیار میر**، متخصص زبان بدن

و خواننده حرکات غیرکلامی در ایران، معتقد است:

> “زبان بدن تنها انعکاس ظاهری یک فرد نیست، بلکه تصویری عمیق از ذهن، هوش هیجانی و الگوهای رفتاری اوست.”

در این مقاله، با تمرکز بر سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و رفتارهای عمومی **آیت‌الله علی اکبر هاشمی رفسنجانی**، یکی از شخصیت‌های کلیدی در تاریخ

سیاسی ایران، تحلیلی علمی و مقایسه‌ای از زبان بدن او ارائه می‌شود. همچنین برای هر عنصر از زبان بدن، یک **نمونه جهانی** ارائه شده است.

اول

حرکات دست: نماد اعتماد به نفس و تجربه سیاسی

🔍 مشاهده:

رفسنجانی در بیشتر سخنرانی‌ها، از حرکات دست منظم و معنادار استفاده می‌کرد. دستانش را معمولاً در بالای میز یا پشت سر خود قرار می‌داد و در مواقع

تأکید، دست چپ یا راست را بالا می‌آورد.

📌 تحلیل دکتر مازیارمیر:

– این نوع حرکات دست نشانه **اعتماد به نفس بالا** و **کنترل احساسات** است.
– استفاده از دستان در صحبت کردن، به خصوص در سیاستمداران، می‌تواند نشانه‌ای از **ارتباط مؤثر با مخاطب** باشد.
– دکتر میر در کتاب «زبان بدن در سیاست» می‌نویسد:
> “وقتی یک سیاستمدار دست‌ها را به طور آرام ولی معنادار حرکت می‌دهد، نشانه‌ای از مدیریت هوشمندانه احساسات است، نه فقط یک رفتار تصادفی.”

🌍 نمونه جهانی:

**باراک اوباما**، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، نیز از حرکات دست معنادار و آرام استفاده می‌کرد. به ویژه در سخنرانی‌های مهم، حرکات دست او به صورت

موزون و هماهنگ با محتوای گفته‌هایش بود که باعث افزایش اعتماد عمومی می‌شد.

دوم

نگاه چشمی: ثابت، دورکننده و گاهی گریزان**

🔍 مشاهده:

در برخی موارد، وقتی سوالات حساس یا انتقادی مطرح می‌شد، رفسنجانی تمایل به **دور کردن نگاه چشمی** داشت. در مواقعی هم با نگاهی ثابت به

دوربین نگاه می‌کرد.

📌 تحلیل دکتر مازیارمیر:

– نگاه ثابت می‌تواند نشانه‌ای از قاطعیت و اطمینان باشد.
– ولی در مقابل، گریزان بودن چشم در مواجهه با سوالات حساس، می‌تواند نشانه‌ای از **احساس ناراحتی** یا **عدم آمادگی برای پاسخ‌گویی مستقیم باشد.
– دکتر میر در تحلیل خود اشاره می‌کند:

> “در فرهنگ‌های مختلف، معناهای متفاوتی به نگاه چشمی داده می‌شود. در اسلام، دور کردن چشم می‌تواند نشانه احترام باشد، اما در موقعیت‌های

رسمی، ممکن است به عنوان عدم تعهد تفسیر شود.”

🌍 نمونه جهانی:

بیل کلینتون در محاکمه‌هایش در دهه 90، اغلب اوقات از نگاه مستقیم به دوربین استفاده می‌کرد. این رفتار او به عنوان یک استراتژی ارتباطی شناخته

شد که قصد داشت اعتماد عمومی را جلب کند.

سوم

تأخیر در واکنش: نشانه فکر کردن استراتژیک**

🔍 مشاهده:

در مواجهه با سوالات دشوار، رفسنجانی اغلب چند ثانیه صبر می‌کرد قبل از پاسخ دادن.

تحلیل دکتر مازیارمیر:

– این نوع واکنش‌های تاخیری نشانه **فکر کردن استراتژیک** و **مدیریت احساسات** است.
– افرادی که در محیط‌های پرتنش عمل می‌کنند، معمولاً این رفتار را دارند.
– دکتر میر در یکی از سمینارهایش گفته است:

“تأخیر واکنشی نشانه ضعف نیست، بلکه نشانه هوشمندی است. فردی که زود پاسخ می‌دهد، گاهی واکنش‌های عاطفی را نشان می‌دهد، اما

کسی که صبر می‌کند، احتمالاً در حال طراحی پاسخ استراتژیک است.”

 

🌍 نمونه جهانی:

مارک تونی، نخست‌وزیر پیشین استرالیا، به خوبی از این روش استفاده می‌کرد. در مواجهه با سوالات دشوار، اغلب چند ثانیه صبر می‌کرد و سپس پاسخ

می‌داد – رفتاری که به عنوان نشانه‌ای از هوش سیاسی تفسیر شد.

چهارم

لبخند کنترل‌شده: نماد ادب یا پنهان‌کاری؟**

🔍 مشاهده:

در بعضی لحظات، لبخند رفسنجانی به نظر **غیرطبیعی** یا **بسیار کنترل‌شده** می‌رسید، به خصوص وقتی درباره مسائل حساس صحبت می‌کرد.

📌 تحلیل دکتر مازیارمیر:

– لبخند کنترل‌شده می‌تواند نشانه‌ای از **عدم صداقت** یا **مصنوعی بودن احساسات** باشد.

– اما در فرهنگ اسلامی، لبخند یک **نماد ادب و احترام** است که ممکن است بدون ارتباط مستقیم با احساسات داخلی باشد.

– دکتر میر در کتاب «روانشناسی زبان بدن» می‌نویسد:

> “لبخندی که فقط در دهان است و در چشم‌ها ظاهر نمی‌شود، اغلب لبخندی مصنوعی است و ممکن است در تضاد با احساسات واقعی فرد باشد.”

نمونه جهانی:

تامی لی جونز، بازیگر و سیاستمدار آمریکایی، در مصاحبه‌هایش اغلب لبخندی کنترل‌شده داشت که توسط متخصصان زبان بدن به عنوان **نشانه‌ای از

عدم صداقت کامل** تفسیر شد.

پنجم

وضعیت بدن: راحت ولی محتاط

🔍 مشاهده:

رفسنجانی در بیشتر صحبت‌های عمومی، دست‌ها را روی میز یا صندلی قرار می‌داد و بدنی آرام ولی محتاط داشت.

📌 تحلیل دکتر مازیارمیر:

– این وضعیت بدنی نشانه آمادگی ذهنی و مراقبت از احساسات است.
– در فرهنگ سیاسی، این نوع رفتارها نشانه‌ای از هوشمندی و تسلط به موقعیت است.
– دکتر میر در یکی از کارگاه‌های آموزشی می‌گوید:
> “وضعیت بدن فرد، حتی بدون حرکت، می‌تواند داستان‌های زیادی درباره وضعیت روحی و ذهنی او بگوید. آرامی بدن نشانه اعتماد است، ولی اگر این آرامی با فاصله‌گذاری همراه باشد، نشانه احتیاط است.”

🌍 نمونه جهانی:

آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان، در تمامی سخنرانی‌ها و ملاقات‌ها، وضعیت بدنی بسیار کنترل‌شده و آرام داشت. این رفتار او به عنوان **نمادی از

ثبات و هوشمندی سیاسی* تفسیر شد.

✅ نتیجه‌گیری نهایی دکترمازیارمیر:

| عنصر زبان بدن | رفتار رفسنجانی | تفسیر علمی | نمونه جهانی |تحلیل دکتر مازیارمیر:

|—————-|——————|————-|————–|
| حرکات دست | آرام و معنادار | اعتماد به نفس و تجربه سیاسی | باراک اوباما |
| نگاه چشمی | گاهی ثابت، گاهی دور | تلاش برای ایجاد اعتماد و گاهی پنهان کردن احساسات | بیل کلینتون |
| واکنش به سوالات | تأخیر در پاسخ | فکر کردن استراتژیک و مدیریت احساسات | مارک تونی |
| لبخند | کنترل‌شده | ممکن است غیرطبیعی باشد، ولی در فرهنگ اسلامی معتبر است | تامی لی جونز |
| وضعیت بدن | آرام ولی محتاط | نشانه هوشمندی و تسلط به موقعیت | آنگلا مرکل |

📚 منابع

-دکتر مازیار میر، *زبان بدن ایرانی*، انتشارات دانش بنیان، 1388

– – دکتر مازیار میر، *زبان بدن در سیاست*، انتشارات فدک، 1398

– دکتر مازیار میر، *روانشناسی زبان بدن*، انتشارات صداقت، 1389

– Pease, Allan & Barbara, *The Definitive Book of Body Language*, Bantam Books, 2004

– Navarro, Joe, *What Every BODY is Saying*, HarperCollins, 2008

– سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های رفسنجانی، مجموعه آرشیو صداوسیما

– ویدئوهای سخنرانی سیاستمداران جهانی، آرشیو CNN و BBC

–  برنامه های تحلیل زبان بدن در وزارت کشورآبان  1398