راهکارهایی برای افزایش روحیه 

راهکارهایی برای افزایش روحیه و نشاط شغلی

#مجله مذاکره و زبان بدن

 

 

 

جمع آوری و تنظیم :

دکتر سید مازیار میر

به سفارش هلدینگ های خودرویی کشور – تیر ماه  ۱۳۹۳

 

مقدمه

 

بعنوان یک مدرس و محقق در حوزه نشاط و شادابی شغلی با رویکرد انگیزشی این مقاله را تحریر نمودم جادارد از استاد علی اقا

جانی برای کمک در تحریر این مقاله نهایت تشکر و قدر دانی را بنمایم.

شادی در فرهنگ معین، خوشحالی، نشاط، سرور، خوشدلی، معنا شده است. دالایـی لامـا معتقـداست، شادی مهمترین هدف

زندگی است و ربطی به سواد، ملیت، شأن یا ایدئولوژی افـراد نـدارد(Christopher & Hickin bottom, 2010). البته شادی ارتباط

بسیار نزدیکـی بـا سـعادت یـادارد. هرچند که نشاط یک موضوع چندوجهی است و در تعریف کلـی بـه معنـای سـلامت و نشاط

جسمی و روحی است. از سوی دیگر، نشاط بیانگر رفاه افراد بوده، شامل شرایط مادی، بهداشتی ومعیشتی کارکنان است و به

وجود یا عدم وجود اسـترس، اضـطراب، فرسـودگی، عـدم اطمینـان وافسردگی در درون سازمان مربوط میشود. در واقع نشاط به

معنای وجود یک محـیط باکیفیـت وبهداشتی است که رفاه و تندرستی کارکنان را در پی دارد.

البته نشاط یـک پدیـده فـردی نیسـت بلکه یک پدیده اجتماعی است. لیکن شادی یک موضوع فردی است و به رضـایتمندی از

شـغل مربوط میشود. در واقع برخلاف نشاط که ایجاد آن نیازمند یک برنامه فراگیر و چندبعدی اسـت،شادی تنهـا بـا اجـرای برخـی

فعالیـتهـای سـاده و تغیـر در محـیط سـازمان ایجـاد مـیشـود موضوع نشاط شغلی موض بسیار مهمی است مخصوصا” در حوزه

منابع انسانی، چون درصد بالایی از جمعیت کشور را جمعیت شاغل به خود اختصاص داده اند. نیروی انسانی شاغل باید ا

حساس کنند که فضای عمومی کشور در جهت توجه به خواسته ها نیازها و آرزوهای آنها سیر می کنـد.

 

موسسه فورچون مطابق روال سالانه، به تازگی صد شرکت برتر برای کار در سال ۲۰۱۳ را معرفی کرد. در بررسی امسال ۲۵۹

سازمان مشارکت داشته اند و بیش از ۲۷۷۰۰۰ نفر از کارکنان در نظرسنجی های مرتبط در بیش از ۴۵ کشور شرکت و به آن

پاسخ داده اند. نکته اینکه مولفه های مهم این نظرسنجی ها عواملی چون اعتبار مدیریت، رضایت شغلی و همدلی   و نشاط

شغلی در سازمان بوده است. اما بهره وری بیشتر، کاهش میزان غیبت، افزایش میزان روحیه و انگیزه از مزایای مهم ایجاد یک

محیط کاری سالم است. در این نوشتار تلاش خواهد شد، مشخصات محیط کار سالم معرفی و علاوه بر آن راه حل هایی کم

هزینه برای ایجاد محیط کاری سالم به عنوان ابزار ارایه شود.

 

طرح مسئله (Problematic)

 

در عصر و دوره خاصی زندگی میکنیم، دوره هایی که فواصل عظیم ارتباطی میان انسانها، جوامع و فرهنگها تقریباً محو شده ا

ست. در این عصر، کلیه اختراعات، اکتشافات، فناوریهای جدید، موضوعات مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و … مانند

بیکـاری، اعتیـاد، قاچـاق، موسیقی های پاپ، فیلمها، مد، تظاهرات و اعتصابات، جنبشهای گوناگون غیردولتی، انجمنها و محافل

 

در زمینه های مختلف، شورشها، و … در هر گوشه ای از جهان به سرعت سایر جوامع را تحت تأثیر قرار میدهد. ترکیب

 

جهان بازتابی (reflective world) یا نزدیکـی زمان و مکان (گیدنز، : ) یا دهکده جهانی مارشال مک لوهان یا عبارت وسیع تر،

فرآیند جهانی شدن (Globalization) دلالت بر این امر دارند. در این فرآیند یا وضعیت، یک حالت تناقض آمیز (paradoxical) وجود

دارد زیرا از یک سـو، افـراد جوامـع در معـرض اطلاعـات و آگاهی های بسیار زیاد در حوزه های مختلف قرار میگیرند و مطابق با آن،

مسیر و مشی زندگی خود را تعیین یا تعدیل یا اصلاح میکنند. از سوی دیگر، انبوه اطلاعات و آگاهی از جوامعی که در زمینه های

فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و علمی – فناورانه –  تشابه کمی با ما دارند، ممکن است حامل نابسامانی، اختلاف و

بی سازمانی اجتماعی شود.

اما یک نکته قطعی به نظر میرسد و آن آینکه مسیر و فرآیند جهانی شدن که جوامع و کشورها را به هم نزدیک میکند، مستمراً رو

به جلوحرکت مینماید، ظاهراً این موضوع به صورت یک «شر اجتناب ناپذیر» جلوه کرده است. در واقع، با شرایط جدید پیش آمده،

مرزهای خارجی و داخلی هر جامعه بسیار به هم نزدیک شده و تقریباً به صورت متداخل ظاهر شـده اند. قبلاً متذکر شدیم که

امروزه نقش «دولت – رفاه» در توجه به نیازها و خواسته های قشرهای مختلف جامعه از جمله نیروی کار بسیار مهم شده است

و اتفاقاً از بعد سیاستگذاری اجتماعی نیز نمیتوان صرفاً به شرایط و وضعیت داخل جامعه توجه کرد زیرا عوامل و مؤلفه هـای خارج

از مرزها نیز شایسته توجه جدی هستند. مثلاً انعکاس رسانهای یک شورش خیابانی یا یک اعتصاب یا بلـوای

تماشـاگرانپ فوتبـال،مطمئناً میتواند تأثیرات داخلی و خارجی در پی داشته باشد. بنابراین، همۀ دولتها تلاش میکننـد بـا برنامـه

ریـزی هـای اصـولی تـر و واقعگرایانه تر، امکان شکل گیری پدیده ها و حوادث جنجالی را به حداقل ممکن برسانند. با این استدلال

میتوانیم موضوع «شادی و نشاط» را با «سیاستهای دولتی و سیاستهای کارفرمایان» خیلی نزدیک بدانیم و مخصوصاً کشور مـا کـه بـا توجـه بـه زمینه های تاریخی، اقتصادی و فرهنگی – اجتماعی، دولت نقش قوی در برنامه ریزیها و سیاستگذاریهـا دارد، ایـن نزدیکـی و ارتبـاط بارزتر نیز جلوه میکند.

مهم ترین جنبۀ اتصالی و نزدیکی «شادی و نشاط » با «سیاستهای دولتـی و سیاستهای کارفرمایان»، پیچیـده بـودن و نیـز تنـوع داشـتن«شادی» است. مهم ترین و هیجان انگیزترین فصل مشترک این مسئله مربوط می شود به اثرات این سیاستها که بالا بردن بهره وری را سبب شده و در نتیجه سود و منافع حاصل را چندین برابر می کند و در مقابل مرگ و میر و بیماریها و هزینه ها را به صورت معنی داری کاهش خواهد داد.

پیچیدگی آن نیز به موضوعات مختلفی بازگشت می کند که در سطور زیر مورد توجه قرار خواهد گرفت. نویسنده این مقاله دکتر

سید مازیار میر با حدود ۲۵ سال تجربه عملیاتی بعنوان مدیر ارشد و مدیر میانی در خصوص نشاط شغلی به شدت معتقد است

در زمان کنونی ما بیشترین نیاز را به برنامه های دراز مدت و میان مدت و کوتاه مدت برای رشد و تعالی نشاط شغلی را در سطح

کلان مملکت احساس می کنیم و متاسفانه فاقد هرگونه برنامه مدونی در این زمینه هستیم . یکی از دلایل کاهش راندمان در

بخش خصوصی نادیده گرفتن چنین فاکتورهای تاثیر گذاری است. در یک تقسیم بندی میتوان شادی را به صورت «احساسی»

(emotional) و «ساختاری» (structural) در نظر گرفت. اگر شادیهـای نخست، لحظهای و موردی و بدون زمینه های با ثبات و

عقلانی (rational) است، برعکس، شادی های مورد دوم که عمـدتاً بـه صـورت جمعی (collective)تجلی میکنند، با زمینه های

باثبات و مبتنی بر عقل وحرکت جمعی و نیـز سـاختاری جـا افتـاده و نهادینـه شـده (Institutionalize) نمودار میگردد. این شادیها

در گذر زمان و با جاافتدگی بیشتر تقریباً برای هر فرد جامعه، درونی (internalize) می شود و به تدریج به صورت جزیی از «سنت»

(tradition) یا «آداب و رسوم» (mores) در می آید. در خط همین وضعیت، میتوان از شادی های جمعی در مقابل فردی یا

(individual) یـا تـوده ای (popular یـا mass) در مقابـل شادیهای منطقه ای (regional) یا محلی (local) یاد کرد.

 

شکل گیری و گسترش دولت و کارفرمایان – ملت و دولت و کارفرمایان – رفاه از یک فرآیند عام تری حکایت می کند و آن کاهش

تدریجی تصدی گـری دولـت و کارفرمایان است. امروزه دولتها و حتی کارفرمایان تلاش میکنند بار بروکراتیک خود را از طریق واگذاری

بسیاری از فعالیتها، خـدمات و وظـایف بـه قشـرها، گـروههـا،پ انجمنها، شرکتها، اصناف مختلف بسپارند و خود عمدتاً در قالب

نظارتی به مسئولیتهای قبلـی را ادامـه دهنـد. بنـابراین، در زمینـۀ سیاستگذاری و برنامه ریزی برای شادی و نشاط سرمایه های ا

نسانی، دولتها حالت ناظر خارجی یا تسهیل کننده و سرعت دهنـده (catalisor) بـه خود خواهند گرفت.

 

با نمایان شدن کاهش حوزه عملکردی دولت، سایر اجزای جامعه، حوزه عملکردی خود را توسعه میدهند و به نظر میرسد یکی از

نتایج آن کاهش وسعت مراسم های وسیع و توده ای شادی بخش در جامعه باشد. در این وضعیت، شادیها به سمت صنفی

شدن، محلهای شدن، گروهی شدن وحتی در وجه جلو رونده آن فردی شدن، حرکت خواهند کرد و در چنین وضعیتی اهرم

کنترلی دولت بایستی بسیار دقیق و برنامه ریزی شده باشد.

در مراسمهای جمعی گسترده که معمولاً به صورت سنتها و آداب و رسوم جلوه مینماید، جنبه های تخریبی بسیار کـم اسـت، امـا

اگـر وجه فردگرایانۀ شادی گسترش یابد، باید انتظار آسیب و تخریب را داشت زیرا جنبۀ کنترل بخش آن کمرنگ تر و از اینرو، امکان

تبـاهی، فساد، ویرانگری (vandalism) فراهم خواهد شد. بنابراین، دولت با بهره گیری از اهرمها و سازو کارهای نظارتی، تـلاش

مـیکنـد کـه جامعه دچار این وضعیت نگردد زیرا اگر پتانسیل فوق العاده جوانان در مسیر مناسب قرار داده نشود، مسیرهای

نادرست را انتخاب کرده و در نهایت کلیت یک جامعه را با بحران (crisis) مواجه خواهد کرد. امام علی (ع) میفرمایند:

لا تقصیر اولادکم عل آدابکم، فانه مخلوقون لزمان دون زمانکم آداب و رسوم خود را با اجبار به فرزندانتان منتقل نکنید زیرا آنها تحت

شرایطی متفاوت از زمان شما زندگی میکننـد. ایـن حـدیث نیـز دلالت بر مشی عقلانی، معقول، اصولی و حساب شده در برخورد

با جوانان دارد و همۀ مسؤولین، سیاستگذاران و برنامه ریزان حوزه مهم «شادی و نشاط» (که طیف وسیعی از جامعه یعنی مردم

را در بر میگیرد)، باید این امر را جدی بگیرند.

برای این قسمت به یکی از مهمترین فاکتورهایی که باعث از بین رفتن نشاط شغلی خواهد شد می پردازیم ( اضطراب و

استرس)

بسیاری از اوقات داشتن ذهنی مضطرب باعث می‌شود احساس منفی پیدا کنید. مدیریت استرس یک فرآیند تدریجی است. به

شیوه زندگی کاری خود نگاه کنید. اگر شما استرس زیادی در زندگی دارید، راه‌هایی برای کاهش آن پیدا کنید، برای مثال، به یک

کلاس آرامش‌بخش یوگا بروید، یا با رئیس خود در مورد تغییر ساعت کاری تان صحبت کنید. به طور منظم ورزش کنید و زمانی را به

خودتان اختصاص دهید. اینها تغییرات مثبت هستند و می‌توانند در کاهش استرس شما موثر باشند.

 

استفاده از طنز ، شوخی و لذت بردن

 

حس شوخ طبعی یک قدرت درونی است. سعی کنید طرف خنده هر شرایطی را ببینید تا بهتر بتوانید با آن کنار بیایید. شوخی‌ها

می‌توانند نگرانی‌ها را کم‌اهمیت‌تر جلوه دهند.

انجام کارهای لذت بخش نیز برای سلامت احساس شما مفید است. تماشای بازی‌های ورزشی به همراه یک دوست، دوش

گرفتن، یا ملاقات و صرف قهوه با دوستان نمونه‌هایی از فعالیت‌های کوچکی هستند که می‌توانند روز شما را بهبود بخشند. انجام

کاری که در آن مهارت دارید، مانند پخت و پز یا حرکات موزون، یک راه خوب برای لذت بردن است و حس موفقیت را به شما

می‌بخشد. اگر شما احساس ناراحتی می‌کنید، به خود یادآوری کنید که در چه فعالیت‌هایی خوب هستید. این کار واقعا حال شما

را بهتر می‌کند. از کارهایی که در لحظه ممکن است شادی آور و لذت بخش باشند اما بعدها احساس شما را بدتر می‌کنند ا

جتناب کنید. کارهایی مانند خرید کالاهایی که نیاز ندارید.

 

عزت نفس خود را افزایش دهید

 

عزت نفس چگونگی احساس شما در مورد خودتان است. بسیاری از چیزها می‌تواند عزت نفس شما را پایین تر بیاورند، چیزهایی

مثل یک شکست عاطفی، اضافه وزن، از دست دادن شغل و… گرچه هیچ کدام از این چیزها ارزش ما را پایین نمی‌آورند اما ممکن

است این گونه احساس کنیم. اگر اعتماد به نفس شما پایین است، مهم است که یاد بگیرند چگونه آن را بهبود ببخشید. بهترین

راه برای بهبود عزت نفس شما این است که با خود طوری رفتار کنید که با یک دوست ارزشمند رفتار می‌کنید. توجه کنید چه

زمانی از خودتان نا امید می‌شوید و مثلا به خود می‌گویید:«تو خیلی احمقی که نتوانستی آن شغل را به دست آوری.» به جای

آن فکر کنید: «آیا من چنین حرفی را به بهترین دوست خودم می‌زنم؟» احتمالا نه. در عوض به خودتان چیز مثبتی بگویید: تو آدم

باهوشی هستی در مصاحبه شغلی بعدی بهتر عمل خواهی کرد.

 

داشتن یک شیوه زندگی سالم

 

یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید انتخاب یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به شما کمک کند که از لحاظ عاطفی قوی تر شوید.

یک رژیم غذایی مناسب مغز و بدن شما را قادر می‌سازد که موثرتر و بهتر کار کنند. یک رژیم غذایی متعادل را انتخاب کنید که

شامل گروه‌های غذایی اصلی باشد.

 

ورزش کنید

 

ورزش حتی در حد متوسط می‌تواند باعث ترشح مواد شیمیایی در مغز شما شود که خلق و خوی شما را بهبود می‌بخشد. این

می‌تواند به شما کمک کند خواب بهتری داشته باشید، انرژی بیشتری داشته باشید و قلب خود را سالم نگه دارید. اگر شما

تلاش می‌کنید به یک وزن متناسب دست پیدا کنید، ورزش به شما کمک خواهد کرد که وزن کم کنید. تمرین ورزشی را انتخاب

کنید که از انجام آن لذت می‌برید. می‌توانید همراه یک دوست یا در حین گوش دادن به موسیقی ورزش کنید. بزرگسالان باید ۱۵۰

دقیقه در هفته فعالیت ورزشی داشته باشند.

 

خواب کافی داشته باشید

 

یک بزرگسال به طور متوسط حدود هفت تا هشت ساعت خواب نیاز دارد تا بدن و ذهنش به طور کامل استراحت کند، اما این

مقدار می‌تواند در افراد متفاوت باشد. برخی افراد به خواب کمتری نیاز دارند و برخی خواب بیشتری احتیاج دارند تا بتوانند برای

فعالیت‌های روزانه خود آماده شوند. به هر صورت، اطمینان حاصل کنید که خواب را یکی از اولویت‌ها در نظر می‌گیرید. این کار

ممکن است برای برخی افراد مانند والدینی که به تازگی صاحب فرزند شده اند و کارکنان شیفتی، بسیار سخت باشد. از شریک

زندگی خود یا یکی از اعضای خانواده تان بخواهید به شما کمک کنند تا بتوانید بیشتر به خواب خود برسید.

 

صحبت کنید و آنچه در دل دارید را با دیگران در میان بگذارید

 

ارتباطات مهم است، چه با یک دوست باشد، چه با یکی از اعضای خانواده یا مشاور. ارتباطات به شما کمک می‌کند که تنش‌ها را

در درون خود نگه ندارید و آنها را آزاد کنید. اگر شما در مورد احساسات درونی خود صحبت می‌کنید، مراقب باشید که با چه کسی

حرف می‌زنید اطمینان حاصل کنید کسی را انتخاب کنید که نیت خوبی در مورد شما داشته باشد. لازم نیست در مورد احساسات

خود خیلی رسمی‌ یا جدی صحبت کنید. شما می‌توانید در مورد همه چیزهای کوچکی که شما را آزار داده یا غمگین‌تان کرده اند

حرف بزنید. این طور ممکن است در نهایت از مشکلی که پیش از این به نظر بسیار دشوار می‌آمد خنده تان بگیرد. هم چنین این

کار به شما کمک می‌کند که روابط و ارتباطات خود را با دیگران تقویت کنید. بسیاری از مردم به این نتیجه می‌رسند که صحبت با

یک مشاور در مورد چیزهایی که آنها را نگران می‌کند می‌تواند بسیار مفید باشد. نوشتن اتفاقات، کشیدن نقاشی یا آواز خواندن

می‌توانند به شما کمک کنند درد و ناراحتی خود را ابراز کنید و زمان‌های سخت زندگی خویش را پشت سر بگذارید.

 

راهکارهای بسیار مؤثر برای افزایش تمرکز و بازده شغلی

 

برای اینکه بیشترین بهره روی را داشته باشیم و به نشاط شغلی دست پیدا کنیم، لازم است به کمک برنامه ریزی صحیح نهایت

استفاده را از وقت داشته باشیم. همچنین اگر بتوانیم زودتر از زمان پیش بینی شده به هدف خود برسیم انگیزه بیشتری در

وجودمان شکل خواهد گرفت.

آیا شما هم عادت دارید که در کنار توجه به وظایف روزمره به مسائل بی اهمیت بیاندیشید و خیلی زود رشته افکار از دستتان

خارج شود؟ پس لازم است با رعایت برخی نکات بهره وری بیشتری در کار داشته باشید و زمان را بهتر مدیریت کنید.

به گزارش سرویس بهداشت و سلامت قدس آنلاین؛ کارشناسان اقتصادی معتقدند بهره روی شغلی به ساعات انجام کار مربوط

نمی شود بلکه بیشتر به کیفیت کار بستگی دارد. در واقع، هر چیزی که در کار وقفه ایجاد کند و باعث هدر رفتن زمان شود می

تواند از بهره وری کار بکاهد.

عوامل کاهش تمرکز ممکن است به مسائل بیرونی مانند صدای تلفن، زنگ در، دریافت ایمیل و … مربوط شود اما می تواند ناشی

از حالات روحی مانند واکنش های نامرتبط با انجام کار مورد نظر یا مشغله های شخصی باشد.

اما خوشبختانه روش های مختلفی برای بهبود توانایی تمرکز وجود دارد که مانع از سر به هوایی و گیجی می شود. البته باید به

این نکته توجه داشت که عدم تمرکز ممکن است به دلیل نیاز مغز به استراحت نیز باشد. تنفس عمیق، چند دقیقه خواب و یا

گردش در طبیعت می تواند نشاط تازهای به روح و جسم ببخشد.

در ادامه بحث به چند مورد بسیار مهم برای تقویت تمرکز و نشاط شغلی می پردازیم:

 

تعریف اهداف روزانه

 

زمانی که از خواب بیدار می شوید یا به محل کار می روید، سعی کنید وظایف روزانه خود را به طور دقیق برای خود تعریف نمایید و

روی اهداف مشخص متمرکز شوید. به این ترتیب تمرکز بهتری خواهید داشت. برای اینکه آنها را فراموش نکنید بهتر است این

مسائل را یادداشت کرده و روی میز کار خود بگذارید.

 

تقسیم وظایف به بخش های کوچکتر

 

اگر کارهای خود را تقسیم کنید قطعا احساس بهتری از کار خواهید داشت. یک وظیفه بزرگ می تواند به بخش های جزئی تری

تبدیل شود که آسان تر قابل انجام است. پس از انجام هر قسمت وقفه کوچکی به خود بدهید و سپس مرحله بعد را ادامه دهید.

 

شناخت اوقاتی با بهره وری بهتر

 

بعضی از افراد اذعان می کنند که صبح زود بازده و بهره وری مطلوبی در انجام کارها دارند. برای بعضی دیگر این زمان بعد از صرف

صبحانه است و گروهی دیگر ترجیح می دهند شب ها به فعالیت بپردازند. البته نباید اجبارات شغلی را جز این زمان ها در نظر

گرفت. وظایفی که نیاز به تمرکز بیشتر دارید و دقت زیادی می طلبد را به این اوقات موکول کنید.

به این ترتیب اوقاتی مانند پس از صرف ناهار که قابلیت انجام کار مطلوب را ندارید برای خود مشخص نمایید. کارهای معمول و

وظلیف ساده را در این زمان انجام دهید.

 

کنار گذاشتن امور پرت کننده حواس

 

یکی از بهترین راهکارها برای افزایش تمرکز دوری از هر آن چیزی است که حواس شما را پرت می کند. تلفن همراه خود را روی

حالت سکوت قرار دهید، رادیو را خاموش کنید و هر چیز دیگر که تمرکز شما را از بین می برد کنار بگذارید. اگر سعی کنید از این

مسائل دوری کنید مغز نیز بهتر می تواند تمرکز داشته باشد. این بهترین روش طبیعی برای رسیدن به آرامش نسبی روح است.

 

پیش بینی زمان استراحت

 

اگر وظیفه ای به عهده شماست که ساعت ها تمرکز و توجه شما را می طلبد، لازم است تا زمانی را برای استراحت در نظر

بگیرید. البته به این معنا نیست که ساعت ها با دوستان بیرون بروید یا در فضای مجازی وقت بگذرانید.

چند دقیقه استراحت، نگاه کردن به محیط بیرون، نوشیدن یک فنجان چای یا خوردن میان وعده ای ساده می تواند خستگی و یکنواختی را از شما دور کند. توجه کنید که استراحت نباید بیشتر از ۲۰ دقیقه باشد زیرا در این صورت تمرکز را به طور کلی از بین می برد.

تشویق و هدیه دادن به خود

اگر وظیفه ای که مدیر کاری به عهده شما گذاشته است را در زمان مورد نظر یا حتی زودتر به انجام رساندید حتما به خود پاداش دهید. یک بسته شکلات یا خرید هدیه ای کوچک تبریکی است که شما به خاطر این موفقیت به خود تقدیم کرده اید. به این ترتیب انگیزه بهتری برای کار مؤثر خواهید داشت. اگر کارها را به خوبی انجام می دهید آنچه دوست دارید به خود هدیه دهید.

رعایت رژیم غذایی متعادل

تغذیه نقش بسیار مهمی در تمرکز و توجه دارد زیرا نه تنها برای جسم لازم است بلکه روح نیز از آن بهره می برد.

از جمله بهترین مواد غذایی برای تقویت تمرکز می توان به نان، غلات سبوس دار، خمیرها، مرغ، تخم مرغ، لبنیات کم چرب به خصوص شیر و ماست، گردو، روغن زیتون، آووکادو، ماهی آزاد و ساردین اشاره کرد.

اگر احساس گرسنگی داشته باشید به سختی می توانید تمرکز مطلوب خود را حفظ کنید. در چنین شرایطی خوردن فست فود اصلا انتخاب مناسبی نیست زیرا تاثیر بدی بر تمرکز دارد. مصرف غذاهای سنگین باعث می شود تمام انرژی بدن صرف هضم غذا شده و مانع از تمرکز مطلوب گردد.

بهترین برنامه غذایی خوردن صبحانه کامل همراه با آب پرتقال، جو دوسر و یک دمنوش است. همچنین ناهار نیز باید متعادل و سبک باشد که خیلی احساس نیاز به خواب را به وجود نیاورد.

همچنین از مصرف بیش از حد قهوه نیز باید پرهیز کرد زیرا بر خلاف تصور به تقویت تمرکز کمک نمی کند. این نکته در مورد شکر و نوشابه های گازدار نیز صدق می کند.

محیط کار تمیز و مرتب

اگر میز کار پر از وسایل مختلف باشد مغز نیم تواند تمرکز مطلوب را حفظ کند و خیلی زود احساس حواس پرتی ایجاد می شود. هر چیزی که لازم ندارید را در کمد بگذارید. حتما میز کار را مرتب نگه دارید، صندلی راحتی انتخاب کنید و به موسیقی ملایم برای کسب آرامش گوش دهید.

خواب مطلوب

اگر معمولا در طول روز چرت می زنید، به سختی می توانید تمرکز داشته باشید. عدم استراحت کافی به طرز جدی سلامت و توانایی تفکر صحیح را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر به اندازه کافی نخوابید، خیلی سریع توجه و تمرکز خود را از دست می دهید.

پس از طرح موضوعات و مباحث کلی مرتبط با بحث “شادی و نشاط شغلی ” در جامعه و الزامات مختلف درگیر با آن، در “طرح مسأله” بـه پنج موضوع دیگر مرتبط با شادی و نشاط شغلی به شرح زیر توجه فرمائید

الف) شادی و نشاط درارتباط با مشکلات مختلف و حاد جامعه و قشرهای گوناگون منابع انسانی باید مورد توجه قرار گیرد.

ب) از مهمترین موضوعاتی که در شادی و نشاط و حتی بحث فوق الذکر(مشکلات حاد

جامعه) بسیار مهم است، نزدیکی زیـاد مرزهـای داخلی و خارجی جامعه ایران دانسته شد.

این نزدیکی که به قول آنتونی گیدنز با نزدیکـی فاصـله زمـانی و مکـانی متبلـور شـده اسـت،

پرداختن به موضوع شادی و نشاط را بدون توجه به تحولات و حوادث بیرون از مرزها،

ناکارآمد نشان میدهد.

ج) مشکلات مختلف و نزدیکی زیاد مرزهای داخلی و خارجی بدون توجه به سیاستهای

دولتی، غیرمعمول و کم ارزش جلوه می نماید.

در واقع، در طرح مسأله به نوعی نشان دادیم که سیاستها و برنامه های دولتی در پرداختن

همه جانبـه بـه امـرشادی و نشاط جامعه، بسیار مثمر ثمر و ضروری خواهد بود.

د) سه مورد فوق الذکر را میتوان به عنوان عوامل یا مؤلفه های بیرونی مرتبط یا اثرگذار بر امر شادی و نشاط در نظر گرفت یعنـی، همـان

مواردی که غالباً در سؤالات و فرضیه های پژوهش به آن اشعار داده شده و در طول فرآیند پژوهش به عنوان متغیرهای مسـتقل یـا واسـط

مورد توجه قرار گرفته است.

اما دو مبحث زیر به یک معنا میتواند به عنوان فضای مفهومی متغیر وابسته یعنی ارتقاء سطح نشاط و شادابی تلقی شود:

• یکی از این موارد بحث “پیچیده بودن” شادی و نشاط میباشد. در اینجا به موضوع شادی احساسـی کـه عمـدتاً وجـه فـردی

شادی و نشاط را منعکس میسازد، پرداختیم. در واقع، در طرح مسأله و با عنوان شادی احساسـی، امکـان طـرح مباحـث و دیـدگاه هـای

تئوریک در حوزه روانشناسی را پیریزی نمودیم.

• یکی دیگر از این موارد “تنوع و گستردگی” شادی و نشاط میباشد. در اینجا به موضوع شادی ساختاری که عمدتاً وجه جمعی

شادی و نشاط را منعکس میسازد، پرداختیم. در واقع، در طرح مسأله و با عنوان شادی سـاختاری امکـان طـرح مباحـث و دیـدگاه هـای

تئوریک در حوزه جامعه شناسی و فرهنگ را پیریزی نمودیم.

ضمناً مواردی از آیات و روایات که قلمروهای شادی و نشاط را انعکاس میدهد، مورد توجه قرار گرفت.

در “هدف پژوهش” به دو بعد نظری و کاربردی توجه کردیم. مثلاً در بعد نظری، شناسایی جنبه هـای عـام و کلـی ماننـد ابعـاد مختلـف

موضوع شادی، شناسایی مؤلفه های مرتبط و… بود. در بعد کاربردی بایستی پیشنهادها و راهکارهای اجرایی که از فرآینـد پـژوهش منـتاج میگردد، ارائه شود.

در “توجیه موضوع” به سه مبحث توجه کردیم:

در بحث نظری، تلاش در جهت تلفیق و ترکیب نگاه های درون حوزههای روانشناسی و جامعه شناسی باید انجام شود.

در بحث اجتماعی و فرهنگی، اهمیت فضای عمومی جامعه را منعکس مینماییم.

در بحث کاربردی، این پژوهش میتواند به عنوان زمینه ایجاد برنامه ریزی و سیاستگذاری معقول در موضـوع شـادی و نشـاط را فـراهم آورد.

در موانع و تنگناها نیز سه بحث زیر مورد توجه بود:

در بحث نظری، به کمبود منابع علمی قوی و نیز قلت منابع بومی متکی بر آموزه ها و دیدگاههای اسلامی اشاره نمودیم.

در بحث کارشناسی، به اختلافات دیدگاه و نگرشهای مسئولین در مورد بنیانها و کارکردهای شادی در سطح جامعه اشاره نمودیم.

در بحث نهادی، هم به عدم جا افتادگی موضوع شادی و نشاط اشاره داشتیم و هم فقدان سـاز و کارهـای کـافی در ایـن مـورد را تأکیـد

نمودیم.

در “مبانی و چارچوب نظری” به دیدگاهها و موضوعات تئوریک متعددی پرداختیم:

اولاً طی یک تقسیم بندی کلی، این موضوعات و دیدگاهها را به دو دسته “درون موضوعی”(ساختاری) و “بـرون موضـوعی”(کـارکردی)

منفک نمودیم.

در موضوع ساختاری، به دو وجه شادی و نشاط یعنی وجه فردی و وجه جمعی اشاره شد. در وجه فردی که عمدتاً با دیـدگاههـای غالبـاً

روانشناختی مورد توجه قرار گرفت، رفتارها محور اصلی بحث بود. در وجه جمعی که عمدتاً بـا دیـدگاههـای غالبـاً جامعـه شـناختی و

روانشناختی اجتماعی مورد توجه قرار گرفت، کنشها و روابط اجتماعی محورهای اصلی بحث بود.

در موضوع کارکردی، به دو وجه جوانان و شادی و فرهنگ و شادی اشاره شد. هر دوی این موضوعات به تدریج در قالب بحث هویت و

فرهنگ، متمرکز و مجتمع شدند.

در بخشی که باعنوان “رویکردهای اسلامی” آورده شد، متذکر شدیم که اسلام نشاط و شادابی را با آمیـزهای از ابعـاد مـادی- معیشـتی و

معنوی- روحی مورد تأکید قرر داده است. در عین حال، دین اسلام به جنبه های منفی(فرح یا لذت جسمانی یا دنیـوی) و مثبـت(سـرور)

نشاط توجه کرده است. مطابق دیدگاه اسلام، انسانهایی که به خواسته های اصیل خود و دیگران احترام میگذارند، ضمن اینکه نسبت بـه

آینده نگرانی ندارند، به آرامش و اطمینان قلبی میرسند.

متناسب با همین رویکردها به امر شادی و نشاط، در آیات قرآن کریم هم آیات نکوهش(در مورد شادی های زودگذر یا غیرعقلانی) ماننـد

آل عمران آیه۱۲۰،توبه آیات ۸۱-۲، روم آیه۳۵ و مؤمنون آیه۵۳ و هـم آیـات سـتایش(در مـورد شـادی هـای عقلانـی و پایـدار و حتـی

غیرجسمانی) مانند یونس آیه۵۸، حدید آیه۲۳ و زخرف آیه۷۱ و… وجود دارد.

در فصل سوم(روش شناسی پژوهشی)، سه متغیر مستقل یعنی میزان شادمانی(x1)، میـزان تجربـه هـای جدیـد(x2) و تنـوع نقـشهـای

اجتماعی(x3) و یک متغیر وابسته یعنی راههای ارتقاء سطح نشاط(y) و یک متغیر واسط یا تعدیل کننده یعنی گرایش مـذهبی فـرد(M)

مورد توجه قرار گرفت. بعد از اینکه مفاهیم اصلی، تعاریف نظری و عملیاتی شدند، مبتنی بر ادبیات نظری، شاخص هایی برای متغیرهـای

اصلی در نظر گرفته شد مانند فعالیتهای اجتماعی و شغل مناسب و…(برای میزان شادمانی)، ازدواج و سفرهای مختلف و… (برای میزان

۵

تجربه های جدید)، عضویت در انجمنها و سازمانهای مردم نهاد و… (برای تنوع نقشهای اجتماعی)، نماز خواندن، حضـور در مسـاجد

و… (برای گرایش مذهبی).

در یک پژوهش به نتایج زیر دست پیدا نمودیم که عبارت است از:

جامعه آماری پژوهش کلیۀ افراد ۱۸ تا ۶۰ ساله با حداقل سطح سواد و تحصیلات دیپلم در سطح شهر تهران بود. روش نمونه گیـری نیـز

باتوجه به مناطق ۲۲گانه شهر تهران، به صورت بلوک بندی چندمرحله ای متناسب. شیوه تحلیل داده ها نیز با رجوع به نرمافـزار SPSS وبه صورت توصیفی و همبستگی و رگرسیون بود.

در فصل چهارم با عنوان “یافته های تحقیق”، موارد زیر با اهمیت تشخیص داده شد:

الف) سیمای پاسخگویان (۴۹% زن و ۵۱% مرد)

برحسب سن (۳۲% افراد جوان، ۴۸% میانسال و ۲۰% مسن و بالاتر)

برحسب تأهل (۵۳% متأهل و ۴۷% مجرد)

برحسب تحصیلات (۱۷% زیردیپلم، ۳۹% دیپلم، ۲۰% فوق دیپلم و ۲۴% لیسانس و بالاتر)

برحسب شغل (۲۸% آزاد، ۱۹% خانهدار، ۱۹% دولتی، ۱۸% بیکار، ۹% محصل و دانشجو و ۷% سایر)

برحسب محل تولد (۸۹% در شهر و ۱۱% در روستا)

در کل فعالیتهای مختلف، شرکت پاسخگویان در مراسم ها و مناسبتها در طول یک ماه، نظرات اعتقادی پاسخگویان(ماننـد رفـتن بـه مسـجد،توکل به خدا، دعا کردن، انجام فرائض دینی و…)، توضیح پاسخگویان برحسب عضویت در تشکلها و… وجود داشت.

برای سنجش میزان نشاط و شادی و نیز دیدگاههای کارشناسانه معاونت محترم فرهنگی- اجتماعی وزارت کشور استفاده گردید که ، نتایج  زیر بدست آمد:

در میان این ۲۹گویه، ۴ گویهای که بیشترین درصد بالا را کسب کردند عبارتند از:

گویه۹: من به سایرین علاقمند هستم.

گویه۱۳: من همیشه ارتباط خوبی با سایرین دارم.

گویه۱۶: کل دنیا به نظر من زیباست.

گویه۱۹: من همه را دوست دارم و به همه عشق میورزم.

برای بدست آوردن شادی و نشاط تمام گویه ها باهم جمع شدند و با حداقل نمره ۲۹ و حداکثر نمره ۱۴۵، شادی و نشـاط افـراد در سـه

دستۀ پایین(۲۹-۶۸)، متوسط(۶۹-۱۰۷) و بالا(۱۰۷-۱۴۵) گروه بندی شدند. مطابق بـا جـدول شـماره۳۰(توزیـع میـزان نشـاط و شـادی

پاسخگویان)، میزان شادی و نشاط به شرح زیر می باشد

میزان شادی ۳۷% پاسخگویان در سطح پائینی قرار داشت

میزان شادی بیشتر افراد در حد متوسـط بـود(۶۲%)

تنهـا ۱% دارای شـادی درسطح بالا بودند.

در تحقیق دیگری اولویت های تأثیرگذار بر ایجاد شادی و نشاط بر مردم مورد توجه قرار گرفته که اهم نتایج آن عبارتند از:

۲۱% (داشتن شغل مناسب)

۱۷% (سفرهای سیاحتی – زیارتی)

۱۶% (داشتن احساس امنیت در جامعه)

۱۳% (برنامههای سرگرمی و تفریحی)

در نظر سنجی های دیگر ۶۵، درصد توزیع نظرات پاسخگویان در مورد میزان لزوم توجه و رسیدگی مسـئولین و مدیران و کارفرمایان بـه ترتیـب اولویت عبارت بودند از:

اشتغال جوانان، ارائه تسهیلات بیشتر برای تحصیلات دانشگاهی جوانان، ارائه تسهیلات بیشتر برای ازدواج جوانان، ایجاد برنامه های متعدد و متنوع سرگرمی و تفریحی، مشارکت دادن بیشتر جوانان در فعالیتهای اجتمـاعی – فرهنگـی، ارائـه تسـهیلات بیشـتر بـرای سـفرهای سیاحتی و زیارتی و ارائه تسهیلات بیشتر برای ورزش همگانی بوده است.

نتیجه گیری

– یادگیری یک زبان خارجه

– یادگیری یک مهارت جدید مانند کامپیوتر، اینترنت و…

– تجربه کردن یک شغل متفاوت

– یادگیری یک هنر جدید

– دینداری  آموزشهای دینی وانگیزه سازی دینی

در اینجا برخی شاخص های مهم مورد توجه قرار گرفت که عبارتند از:

– توکل به خدا در انجام کارها

– رفتن به مسجد و دعا کردن

– انجام فرائض دینی مانند روزه و…

– رعایت موضوع محرم و نامحرم

– شرکت در مراسم مذهبی مانند زیارت عاشورا و…

– تنوع نقشهای اجتماعی

در اینجا برخی شاخص های مهم مورد توجه  درزمینه نقش های اجتماعی نامبرده می شود:

– عضویت در :

انجمن های خیریه

باشگاههای ورزشی

سازمانهای مردم نهاد

هیئتهای مذهبی

تشکلهایسیاسی

– فعالیتهای اجتماعی

در اینجا شاخصهای مهم در سه قالب فعالیت جسمی، فعالیت فکری یا فراغتی و شرکت در

مراسم تقسیم شد:

– فعالیت جسمی مانند ورزش، تمرینات جسمانی و رفتن به پارک

– فعالیت فراغتی مانند رفتن به سینما، بازیهای رایانه ای، حل جدول و…

– شرکت در مراسم مانند جشن عروسی و تولد، مراسم ترحیم، رفتن به دیدار اقوام، پرداختن

به امور هنری مثل نقاشی و…

تمهیداتی برای تشویق و ترغیب به سفر

در اینجا سفرهای زیارتی و سیاحتی در طول یکسال مورد توجه بود. باتوجه به ضرایب

مسیر که عوامل مؤثر بر میزان شـادی و نشـاط رانشان میدهد میتوان به فرضیات زیر

توجه کرد:

– میزان شادی و نشاط مردان و زنان یکسان بوده و در حد متوسط است.

– بین میزان شادی و نشاط با تأهل رابطه ای وجود ندارد.

– شادی و نشاط افرادی که مالک منزل مسکونی خود هستند، بیشتر از افرادی است که در

منزل استیجاری زندگی می کنند.

– با افزایش میزان دینداری بر میزان شادی و نشاط افراد افزوده شده و برعکس با کاهش

یافتن دینداری، میزان شادی و نشاط افـراد کم شده است.

– بین میزان شادی و نشاط و میزان سفرهای انجام شده رابطه مستقیم وجود دارد.

گیمیفیکیشن یا بازی سازی یا بازی آفرینی چیست؟

definition-of-gamification

گیمیفیکیشن (که به آن بازی سازی یا بازی آفرینی یا  بازی پردازی هم می‌گویند) شاید در ظاهر واژه‌ی پیچیده‌ای به نظر برسد.

تعریف گیمیفیکیشن و بازی سازی و مثالی از بازی آفرینی  و رابطه آن با نشاط شغلی

فرض کنید وقتی که کارت را روی میز شما می‌گذارند، با چهره‌ای مهربان به شما لبخند بزنند و بی‌سر و صدا، به جای یک مرتبه، دو مرتبه برگه‌ی شما را مهر کنند.

آزمایش نشان می‌دهد اگر روی کارت علامت ۱۰ عدد فنجان باشد (یک دعوت رایگان به ازاء ده بار حضور در کافی‌شاپ) و برای شما ۲ عدد فنجان را مهر کنند، احتمال حضور مجدد شما در کافی‌شاپ به میزان قابل توجهی بیشتر از زمانی است که روی کارت علامت ۹ عدد فنجان باشد (یک دعوت رایگان به ازاء ۹ بار حضور) و یک فنجان را برای شما مهر کنند.

مورد اول (شناخته شده‌ترین مثال گیمیفیکیشن) داشتن یک کارت امتیاز است.

من قهوه می‌خورم و امتیاز می‌گیرم.

چیزی شبیه بازی‌های دوران کودکی. برنده می‌شوم و امتیاز می‌گیرم و رکورددار می‌شوم! حتی امتیازی دارم که می‌توانم به وسیله‌ی آن خودم را با دیگران مقایسه کنم.

مورد دوم (ریشه روانشناسی بازی آفرینی یا گیمیفیکیشن) نگرش ذهن انسان به سرمایه‌گذاری است.

هر مهر که روی این برگه می‌خورد به من یادآوری می‌کند که من در این کافی شاپ سرمایه گذاری کرده‌ام و منطقی نیست که این سرمایه‌گذاری را رها کرده و یک تجربه‌ی جدید را آغاز کنم.

در این شرایط، انگیزه‌هایی مثل تنوع طلبی، کنجکاوی، جستجوی فرصتهای جدید، در برابر وسوسه‌ی حفظ سرمایه‌گذاری قبلی، کمرنگ‌تر می‌شوند.

تعریف گیمیفیکیشن یا بازی آفرینی از همین نقطه آغاز می‌شود:

اینکه می‌توان عناصر بازی را وارد بسیاری از حوزه‌های انسانی کرد.

دانشمندان حوزه گیمیفیکیشن تاکید دارند که یکی از قدیمی‌ترین تجربیات انسان در زندگی،‌ بازی کردن است.

گیمیفیکیشن و تعریف گیمیفیکیشن بر اساس انگیزه های انسانی

انسان، زمانی آنقدر فرصت داشت که زمانی را درگیر کار شود و زمانی دیگر را برای کارهایی تحت عنوان زندگی شخصی کنار بگذارد.

امروز فرصت‌ها کمتر و کمتر شده است. منچ بازی کردن‌های گذشته، نشستن پای صفحه‌ی شطرنج و انواع بازی‌های ورزشی، اگر چه هنوز هستند، اما هر روز سهم کمتری از زندگی ما را به خود اختصاص می‌دهند.

فرصت بازی کردن کم شده اما رغبت به بازی کردن، که در طول هزاران سال، در جسم و جان ما انسانها شکل گرفته و تقویت شده، کمرنگ نشده است.

این است که ما هنوز هم، حتی در ساده‌ترین رفتارهای روزمره، از فرصت‌هایی که برای تجربه‌ی لذت بازی دست می‌دهد، صرف‌نظر نمی‌کنیم.

در طراحی برای تغییر رفتار، مثال زده‌ایم که وقتی در کنار دستشویی‌ها مشکل کثیفی ناشی از ترشح ادرار فراگیر شد، ترسیم مگسی سیاه رنگ در داخل کاسه‌ی دستشویی، باعث شد مشکل تا حد زیادی برطرف شود. حالا کسی که دستشویی می‌رفت، به جای احساس لذت ناشی از یک کارکرد فیزیولوژیک کاملاً معمولی، لذت پیروزی و هدف‌گیری را تجربه می‌کرد.

تجربه‌ی بازی و رقابت، در لا به لای زندگی روزمره ما، خیلی بیشتر از مواردی است که در اینجا اشاره کردیم.

کسانی که در اینستاگرم عکس می‌گذارند،‌ بارها و بارها، به صفحه‌ی خود بازمی‌گردند و تعداد لایک‌ها و کامنت‌ها را نگاه می‌کنند.

کسانی که در فیس بوک و سایر  شبکه های اجتماعی مطلب دارند، دائماً در انتظار به اشتراک گذاشته شدن مطالبشان هستند.

قسمت عمده‌ی کلیک‌های کاربران در شبکه‌های اجتماعی، به خاطر درج محتوای جدید نیست، بلکه به خاطر بررسی مجدد مطالب قبلی و امتیازهایی است که در این بازی مجازی،‌ کسب کرده‌اند.

گیمیفیکیشن بازی سازی Gamificationامروزه در ادبیات علمی، ایجاد کردن بازی در لایه‌های مختلف یک کسب و کار یا یک سایت یا هر فرایند دیگر را، Gamification می‌نامند. فارسی زبان‌ها، واژه‌های متعددی را برای ترجمه این لغت انتخاب کرده‌اند. از بازی وار سازی، بازی نمایی، بازی گرایی در کسب و کار تا بازی نگری.

برخی متعصبین هم اصرار دارند که برای Gamification هیچ واژه‌ی معادلی در فارسی وجود ندارد و باید از همان دیکته‌ی فارسی همان لغت انگلیسی استفاده کرد. به همین دلیل می‌نویسند: گیمیفیکیشن

اما به نظر می‌رسد، اگر فلسفه‌ی اصلی گیمیفیکیشن را درک کرده و پذیرفته باشیم، ترجمه‌ی آن چیزی جز واژه‌ی بازی سازی یا بازی آفرینی نخواهد بود.

بازی سازان در سالهای اخیر، متخصصان گرافیک کامپیوتری و داستان سازی و مدلسازی سه بعدی و سایر ابزارهای مشابه بودند و ما را سرگرم می‌کردند تا با جمع کردن چوب و طلا و سنگ در صفحه‌ی نمایش کامپیوترهای خود، شهر‌هایی مجازی بسازیم.

اما بازی سازان امروز و فردای دنیا، روانشناسانی هستند که می‌کوشند رقابت‌های مجازی بر سر اعداد و ارقام و رتبه و سابقه را، به بخشی از زندگی واقعی ما تبدیل کنند.

بنظر می رسد که افزایش روحیه و نشاط شغلی به روشهای قدیمی دیگر میسر نیست و گیمیفیکشن راهکار خوبی برای رسیدن به این مهم است

نتیجه گیری و پیشنهادها

هدف اصلی این مقاله، تعیین عوامل شادی ساز در سازمان ها ادارات و کارخانجات

بخش خصوصی و دولتی است دکتر سید مازیار میرنویسنده مقاله با بیش از ۲۵ سال تجربه

کاری پیشنهادات زیر را ارائه می کند . یادآوری مطالب زیر الزامی است که پیشنهادات

زیر برای مشاغل مختلف و مناطق گوناگون و تحصیلات منابع انسانی باید  بسیار متفاوت

باشد اما برای ارائه نمونه و الگوی مقدماتی می تواند بسیار راهگشا باشد .

اعتماد به مدیران و اعتماد به همکاران از مهمترین عوامل نشاط شغلی در محـیط کـار است.

در رتبه های بعدی اقداماتی قرار دارند که توسط سازمان برنامه ریزی و اجرا میشوند.

ترتیب اولویـت این اقدامات نیز نشان میدهد، مسابقات و مبادله هدایا که گروهها را هدف

قرار میدهند نسبت به شناخت عوامل شادی ساز در میان نسلهای شاغل و افزایش نشاط

شغلی برنامه هایی مانند رستوران و شوخی کردن با خود که فرد را هدف قرار میدهند،

از نظر کارکنان بسیار با اهمیت و مؤثرتر تلقی می شوند.

به بیانی دیگر، عناصر ایجاد شادی جمعی از عناصر شادی فـردی مطلوبتر هستند. گفتنی

است، در این خصوص، نتایج این پژوهش بـا بخشـی از پـژوهشهـای کارل و همکاران

(۲۰۰۵)، درخصوص عوامل شادی ساز همراستا است.

در واقع پژوهشهای آنان نیز نشان میدهد که شادی از مؤلفه های فعالیتهای شادی ساز و اعتماد

به مـدیران و همکـاران ساخته میشود که در پژوهش حاضر اعتماد به مدیران جزو عوامل

اصـلی شـادی سـاز محسـوب میشود.

افزونبر این یافته های پژوهش حاضر با پژوهشهای راکمن (۲۰۰۳) درخصوص برخـی

از اقدامات افزایش روحیه و نشاط شغلی  مانند مسابقات، غذا و تغذیـه نیـز همراسـتا اسـت.

همچنـین نتـایج ایـن پژوهش با یافتههای کارل و همکـاران ( ۲۰۰۵) و پلچـت و کـارل

(۲۰۰۵)، درخصـوص ادراک از آنچه که محیط کاری را به یک محیط کاری شاد تبدیل می

کند، همراستا اسـت. از سـوی دیگـر، اگرچه بررسی تفاوتهای نسلی در مدیریت چندان

موردتوجه نبـوده، در ایـن زمینـه نیـز شـواهد منتشر شده ای وجود ندارد؛ لیکن در این پژوهش تلاش شده است، گسسـت احتمـالی موجـود در این زمینه بررسی و گزارش شود که بررسی دو متغیر بسیار مهم است

در زمینـه توجه به شادی سازمانی در میان دو نسل مورد بررسی، تفاوتهای معناداری

مشاهده نمی شود کـه این یافته ها نشان میدهد، ارزشهای اجتماعی درخصوص اهمیت به

شادی و اعتماد به همکاران

و مدیران در میان دو نسل بهصورت متوالی بازتولید شده است. از سوی دیگر، با عنایت

بـه تائیـد فرضیه اول پژوهش و از آنجا که یکی از مهمترین مؤلفه هـای شـادی سـاز،

اعتمـاد بـه مـدیران شناخته شد، به مدیران سازمان توصیه میشود همواره با کارکنان و سایر

مـدیران عادلانـه رفتـارکنند.

و درستکاری، صداقت و ثبات در رفتار و گفتار را سرلوحه کار خود قرار دهند. از سوی

دیگر، تفویض اختیارات و سیستم های کنترلی به کارکنان میتوانـد موجـب افـزایش حـس

اعتمـاد بـه مدیران شود.

افزونبر این، ایجاد فضای باز ارتباطی و نشان دادن توجـه بـه مسـائل و مشـکلات

کارکنان از جمله اقداماتی است که میتواند موجب اعتماد بیشتر کارکنان شود. حضور

مـدیران در رستوران کارکنان و صرف غذا با کارکنان در این راستا توصـیه مـیشـود.

همچنـین از آنجـا کـه مسابقات نقش مهمی در شادی کارکنان دارد پیشنهاد میشود، مسابقات

ورزشـی در رشـته هـای مختلف و به مناسبتهای مختلف در سطح سازمان برگزار شود.

مسابقات فرهنگی، هنری (بـرای مثال مسابقه حدس بزن عکس چه کسی است؟)

در زمانهای مختلـف بـرای انـواع طیـفهـای کارکنان گروه برگزار شود. برگزاری جشن

تولد برای همکاران در محل کار از دیگر پیشـنهادهای این پژوهش است.

افزونبر این، از آنجایی که غذا و رستوان یکی از عوامل شادی بخش محسوب میشود پیشنهاد

میگردد، یک منوی غذایی متنوع و غیر تکراری  (نیمروز) متنوع و مفرح برای کارکنان

فراهم و عرضه شود.

به مناسبت اعیاد گوناگون ملی و اسلامی می توان از منوی غذایی خاص و منحصر بفرد استفاده نمود. «محیط کار سالم» کجاست؟

تعاریف متنوعی از محیط کار سالم ارایه شده است، اما شاید این تعریف جامعیت داشته باشد: جایی که در آن فرهنگ، فضا و شیوه های سازمانی، محیطی خلق می کند که موجب سلامتی جسمی و روانی کارکنان می شود و در نتیجه آن، بهره وری سازمانی افزایش می یابد. به این ترتیب ایجاد یک محیط کار سالم، ضرورتی حیاتی برای سازمان ها به حساب می آید. محیط کاری سالم، مزایای قابل توجهی به همراه خود دارد. برای مثال:

افزایش روحیه و رضایت شغلی کارکنان

بهبود عملکرد و افزایش بهره وری

ایجاد بهبود ارتباطات رییس و مرئوس

کاهش میزان غیبت، مرخصی های استعلاجی و هزینه های درمان

مهم تر از همه مواردی که یاد شد، داشتن محیط کاری سالم، به حفظ و نگهداری بهترین کارکنان در سازمان کمک می کند.

مطابق با پژوهش انجام شده در سال ۲۰۱۵، پنج عامل اصلی برای داشتن محیط کاری سالم می توان معرفی کرد:

۱) محیط فیزیکی: ایجاد محیط کاری سالم و ایمن فراتر از فراهم کردن موارد آشکاری چون نظم و آراستگی در محل کار است، این موضوع شامل مواردی چون ایجاد شرایطی برای سلامت روان کارکنان در سازمان می شود.

در محیط کاری خود شروع به قدم زدن کنید و نگاهی واقعی به شرایط موجود در آن داشته باشید. سعی کنید فهرستی از نقاط قابل بهبود برای آنکه بتوانید محیط کاری لذت بخش و انرژی دهنده تر ایجاد کنید، تهیه کنید. اطمینان حاصل کنید که فرآیندهای شما سلامت و ایمنی کارکنان را به مخاطره نمی اندازد. از شرایط مناسب فیزیکی میز، صندلی و کامپیوتر و کلیه امکانات افراد سازمان تقریبا سهم زیادی از زمان کاری از آن استفاده می کند، مطمئن شوید. هرچند که این موضوع پیش پاافتاده به نظر می رسد، اما بسیار مهم است سعی کنید احتمال بروز بیماری ها را در محل کار با تشویق کارکنان به رعایت نظافت و بهداشت به حداقل برسانید.

۲) رشد و توسعه: اغلب ما علاقه مند به رشد و توسعه مهارت های خود در زندگی هستیم. با حمایت و پشتیبانی از کارکنان در این مورد مهم، برای آنها زندگی شادتر و بهره ورتری می سازید. می توانید با طرح پرسش از کارکنان در این خصوص، به طور دقیق تری نگرش هر یک از کارکنان خود را در مورد شیوه رشد و توسعه مورد علاقه شان جویا شده و برای آن برنامه ریزی کنید. پس از استخراج نیازهای توسعه ای کارکنان نیز می توانید با روش های متنوعی از قبیل مربی گری، مشاوره و برگزاری دوره های آموزشی، این نیازها را پوشش دهید.

۳) به رسمیت شناختن: هر فردی علاقه مند است برای کار خوبی که در سازمان ارایه می دهد، به رسمیت شناخته شود. بنابراین، هویت دادن به افراد در هنگام ارجاع یا تحویل کارها، بخش مهمی از ایجاد محیط کاری سالم است. برای رسیدن به این هدف می توانید راهکارهای زیر را انجام دهید:

از جبران خدمت و پاداش دهی منظم به کارکنان در مقابل فعالیت های خوبی که انجام می دهند، مطمئن شوید. هرگز وزن مهم قدردانی و تشکر را در برابر انجام کارهای خوب کارکنان دست کم نگیرید.

حتی اگر نمی توانید در میزان جبران خدمات کارکنان خود تاثیر بگذارید(مانند محدودیت های قانونی)، حداقل اطمینان حاصل کنید بسته های جبران خدمت منصفانه ای برای آنها در نظر گرفته شده است.

سعی کنید با همراهی در کنار کارکنان، در لحظات انجام کارهای خوب، آنها را غافلگیر کنید.

۴) مشارکت کارکنان: برنامه های مشارکت کارکنان در اغلب سازمان ها، منجر به افزایش روحیه، انگیزش، تعهد و وفاداری در میان کارکنان و در نتیجه بهره وری سازمان می شود. کارکنان معمولا برای داشتن احساس خوب نسبت به کار نیاز به سطح معینی از استقلال شخصی دارند. به خاطر داشته باشید یکی از عوامل کلیدی برای دستیابی به رضایت شغلی، این است که کارکنان برای تصمیم گیری، آزادی عمل داشته باشند. برای مشارکت هرچه بیشتر کارکنان از راه حل های زیر استفاده کنید:

از مدیریت کردن جزییات کار اجتناب کنید. یاد بگیرید که چگونه مسوولیت خود را به افراد تفویض کنید و حس مسوولیت پذیری را به آنها منتقل کنید.

اطمینان حاصل کنید که افراد راه هایی مناسب برای ارایه بازخورد به شما را در دسترس دارند.

روش هایی خلاقانه برای مشارکت کارکنان به کار ببندید.

هیچ رفتار و کردار و گفتار و پنداری آنگونه که به نظر می رسد نیست .برگرفته از کتاب زبان بدن

۵) تعادل زندگی: هر فردی انگیزه های مختلفی در زندگی خود دارد. برخی بلندپرواز هستند و می خواهند به موفقیت های بزرگ برسند و از اینکه ساعات طولانی در محل کار باشند لذت می برند. اما بعضی دیگر ترجیح می دهند بیشتر زمان خود را صرف خانواده و دوستان خود کنند. اما همه ما در شرایط کار بیش از حد دچار تنش می شویم. برای کمک به تعادل زندگی می توانید از راه حل های زیر کمک بگیرید:

در صورت امکان، در روزهای کاری انعطاف پذیری ایجاد کنید. برای مثال یک روز هفته را به صورت دورکاری برای آنها در نظر بگیرید.

در طول ساعت کاری، زمان های رسمی استراحت، استفاده از هوای آزاد در نظر بگیرید.

اطمینان حاصل کنید افراد چالش های کاری را با خود به خانه نمی برند.

مازیار میر مشاور و تحلیل گر

Mazyar Mir professional consultant and analyst

اگر علا قه مند هستید به پشت نقاب چهره ها نفوذ کنید اگر می خواهید واقعیت انسانها را بیشتر درک کنید و اگر علاقه مند هستید در سخنرانیها و مذاکره و تجارت و کسب و کارتان موفق تر ظاهر شوید لطفا کتاب زبان بدن ایرانی را مطالعه فرمائید و یا با ما در دوره های تخصصی زبان بدن همراه شوید 

Views: 15