شبه علم یا شبه عقل مسئله این است نوشته دکتر مازیار میر

شبه علم یا شبه عقل مسئله این است نوشته دکتر مازیار میر

شبه علم یا شبه عقل نوشته دکتر مازیارمیر

فروردین ۱۳۸۹ به روز رسانی آذر۱۴۰۰

آیا زندگی و زنده بودن به هر قیمتی ارزش دارد

مازیار میر

بعنوان یک پژوهشگر و معلم حرفه ای در مبارزه با شبه علم

باید بگویم امروز ما یکی از درگیر ترین کشورهای جهان در

رویارویی با شبه علم هستیم .

متاسفانه این روزها و با پایان دهه هشتاد بیشتر نا امید

می شوم که غده سرطانی و یا سرطان بدخیم شبه علم

وخیم تر از آن است که بتوانیم به این راحتی آنرا جراحی

و یا درمان کنیم و تا مغز استخوان جامعه را در نوردیده است.

اما اساسا شِبهِ‌علم چیست؟

شبه علم یا ( Pseudoscience) به سلسله تئوري ها و فرضیه های غیر عملی و غیر محتمل و یا به عبارت دیگر کلیه ادعاها، باورها، یا

افعالی اطلاق می گردد. که به‌غلط و بدون هیچ پشتوانه علمی و بدون هیچ مرجع علمی و آزمایشات دقیق و سلسله مراتبی به آن‌ ب

چسب علمی می زنند و اساسا آنچه که هیچ پایه اساس علمی نداشته باشد اما لباس اسمی به نام‌ علم به آن می پوشانند را شبه علم

گویند.

مازیار میر معتقد است شبه علم عبارت است از مجموعه های پراکنده و یا  نظریه‌ها و روش‌هایی که برای توصیف موضوعات و

پدیده‌های طبیعی یا غیر طبیعی که هرچند بر چسب علمی دارند اما هرگز از یک روش مشخص علمی بهره نمی برند..

باید اذعان کنیم که شبه علم با داستان و افسانه علمی (science fiction) کاملا متفاوت است و یا به عبارت دیگر کاملا فرق دارد.

افسانه های علمی عبارتند از داستان‌هایی که نویسنده آن در عالم خیال به خلق آن‌ها می‌پردازد و هیچ گونه ادعایی هم در مورد واقعی

بودن آن‌ها نداشته و ندارد.

شبه علم یا شبه عقل مسئله این است نوشته دکتر مازیار میر

برای شبه علم باید به (فنگ شویی) یا خنگ شویی انواع عرفان‌های نوظهور و (عرفان حلقوی سلام یا عرفان کیهانی) یا فرا درمانی  یا

فرضیه توطئه توسط فضایی ها یا پیدایش بشقاب پرنده یا روزها و ساعت‌های نحس و خوش یمن و انواع و اقسام کف بینی و فال

بینی و طالع بینی و انرژی درمانی و طب سنتی مورد دار و  …. اری این روزها متاسفانه شبه‌علم، خوراک  هر بیسواد و یا کلاهبرداری

شده و این معضل نا مرز دانشگاه ها و مراکز علمی ایران و محیط های دانشگاهی و سیاسی و ورزش و فوتبال و رسانه های رسمی هم

رسوخ نموده است…..

باید اذعان نمود که این سرطان بدخیم این روزها به نشریات مکتوب و اینترنت و متاسفانه بسیاری از مطبوعات ززد زرد زرد تا…..

کشیده شده است.

شبه علم یا شبه عقل مسئله این است نوشته دکتر مازیار میر

به نظر می رسد که مطالب و باورهای که شبه‌علم نام‌می‌گیرند عموماً با استفاده از رنگ و بو و یا ظاهر و شکل یک فرضیه علمی زیبا و

یا یک استدلال با پوشش علمی فلان دانشگاه و یا فلان دانشمند معتبر و یا تاریخ چند هزار ساله نطفه منحوسش منعقد می گردد.

شیه علم با استدلال  و یا سلسله بحث های گسترده و واژگان مشابه با مباحث تخصصی علمی، به عنوان مطالعات علمی و ثابت‌شده

پیوسته در حال ارائه به مردم و البته ساده لوحان یا جوانتر ها و یا کم تجربه تر ها است.

باید اذعان کنم که طی ده سال گذشته به نکته ظریفی پی بردهوام و ام این است که متاسفانه در شبه علم ما هرگز با عمل،

روش‌شناسی علمی روبرو نیستیم و فقط با انتخاب های کاملا آبکی و یا کاملا گزینشی نتایج و یا بیان اغراق‌آمیز یا دروغپردازی روبرو

هستیم.

متاسفانه کشور ما این روزها و در فضای مجازی مخصوصا موارد شبه‌علم بدون ارزیابی دقیق رسانه‌های رسمی به عنوان دستاوردهای

علمی واقعی گزارش می‌شوند که ساخت موتورهای بدون سوخت و…. و دیگر اختراعات غیرممکن از آن جمله است. بخشی از ترویج

شبه‌علم در ایران است.

متأسفانه آنچه که رواج شبه‌علم در ایران را از بسیاری کشورها متمایز می‌کند نقش فعال رسانه‌های رسمی و مقام‌های عالی در آن است،

تا جایی که احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور سابق از تولید انرژی هسته‌ای در زیرزمین خانه یک دختر نوجوان ایرانی سخن گفت …….یا

درمان ایدز و انواع سرطان و امروز درمان کورنا و.‌‌‌‌‌…. اینها را نویسنده شخصا افراد مدعی درمان و درمانگران آنرا دیده و به صحبت با

آنها نشسته است…‌‌

پس شبه علم نه پست و مقام می شناسد   نه تریبون و یهو با آن روبرو می شوید و مخصوصا شبه علم از آنچه فکرش را می کنید به

شما بسیار نزدیکتر است . مازیار میر

شبه علم یا شبه عقل مسئله این است نوشته دکتر مازیار میر

نشانه‌ها شبه‌علم

هشت نشانهٔ هشداردهنده برای شبه‌علم معرفی می‌ نماییم

اول دروغ هرچه بزرگتر باور آن ساده تر و سهل تر است. وقتی با دروغ بزرگ و پیام بسیار بزرگ و یا قطعیت و قاطعیت روبرو می شوید

باید بدانید که شاید با شبه علم روبرو شده اید.

دوم پناه بردن به طول تاریخ و یا تاریخ مخدوش

نمونه بارز این مورد فنگ شویی که من سالها است آنرا خنگ شویی گذاشته ام فوت کردن نمک و جوش شیرین به در و دیوار و…..

سوم فرار به رسانه های بین المللی و یا داخلی

در وحدت رویه شبه‌علم، ادّعاهای خود را مستقیماً بدون هیچ کار علمی سریع السیر و بدون هیچ توضیحی به سمت و سوی شبکه های

اجتماعی و در مرحله بعد گام به گام در درون اصحاب رسانه تزریق می کنند.اری در این رهگذر صحّت و سلامت علم، فقط وابسته به

آن است که هر کشف تازه، در ابتدا به همتایان عرضه و توسّط ایشان نقد شود. وجود ژورنال‌هایی دارای مرور همتا دقیقاً برآوردگار

همین مقصود است. امّا اصحاب شبه‌علم این مرحله را دور می‌زنند و یافته‌ها و بافته‌های خود را مستقیماً به رسانه‌های عمومی

می‌برند.

چهارم برگزاری سخنرانی در زیر اسم دانشگاه های برتر جهان.

این روزها شبه علم و کلاهبرداری علمی توسط عرفان دروغین با عنوان عرفان کیهانی و یا فرا درمانی زیر اسم دانشگاه تهران یا دانشگاه

شریف در حال تکثیر و رشد گسترده ای است راستی چرا….

پنجم توطئه‌ اندیشی یا توطئه بینی

اصحاب شبه‌علم به شدت مدّعی هستند که بسیاری از نهادهای دارای قدرت و ثروت، در حمایت از علم رسمی و آکادمیک قرار گرفته‌اند

و با توطئه و حق‌کشی مانع از ابراز وجود و ارائهٔ یافته‌های آنان هستند که بسیاری از سخنان رائفی پور و یا عباسی از این دسته است.

ششم تکیه بر هم همه یا همهمه به جای پیام

شبه‌علم بر یافته‌های اتّفاقی که در اندازه‌گیری‌های علمی وجود دارند (و بهترین نمودار آن‌ها در پزشکی، اثر دارونما ست) تکیه می‌کنند و

با ترفندهای آماری سعی می‌کنند که به جای پیام، شلوغ بازی و  همهمه را عمده‌سازی کنند و به نتیجه‌گیری‌های غیرمنطقی برسند.

یافته‌های علمی ایشان مبتنی بر تغییرات تصادفی و یافته‌های مرزی «اتّفاقی» در مطالعه‌ها است.

شبه علم یا شبه عقل مسئله این است نوشته دکتر مازیار میر

هفتم تکیه بر تک‌نگاری تجربه‌های شخصی

نقل تجربه‌های شخصی به‌صورت تک‌نگاری ادعاها، راه زنده ماندن خرافات در عصر علم تجربی بوده‌است. از همین روست که می‌گویند:

«کشف بزرگ علم تجربی نه واکسن بوده‌است و نه آنتی‌بیوتیک، بلکه کارآزمایی تصادفیِ دوسوکور بوده‌است!». درحالیکه علم پزشکی، از

طریق شواهد و «داده‌ها» پیشرفت می‌کند، نه از راه مدعیات ذهنی و فردی. شبه‌علم اما افرادی را می‌آورد تا جلوی ما بنشینند و بگویند

که مدعیات آن‌ها را شخصاً تجربه کرده‌ اند آره دیگه شاهدم کیست دمم ….

هشتم تکیه بر محرمانگی و کار در انزواء

اصحاب شبه‌علم معمولاً در انزواء و سکوت کامل کار می‌کنند. شفافیت را برنمی‌تابند و یافته‌های خود را نیز معمولاً در مجامع و

همایش‌ها و رسانه‌های ویژهٔ خودشان مطرح می‌کنند.اصحاب شبه‌علم برای آنکه یافته‌ها و مشاهده‌های ادعایی خود را توجیه کنند،

«قوانین» تازه و بدیعی را برای طبیعت پیشنهاد می‌کنند.

علمی بودن یا علمی نبودن مسئله این است.

راه دیگر تمیز علم از شبه‌علم وجود امکان راستی‌آزمایی آن است. به این معنا که یک استدلال، امکان بررسی نقّادانه را برمی تابد یا خير

و اساس این ظرفیت را دارد یا خير؟

برای مثال تصور فرمایید ادّعا می‌شود درون هر تخم‌مرغ، قورباغه‌ای وجود دارد، ولی اگر تلاشی برای مشاهدهٔ درون آن، چه از راه

شکستنش و چه از راه اشعهٔ X انجام شود، قورباغه تغییر ماهیت می‌دهد. این مدّعا قابل بررسی و راستی‌آزمایی نبوده و به همین علّت

علمی نیست. به همین سبب حتّیٰ برخی تاریخ را علم تلقّی نمی‌کنند، چرا که امکان راستی‌آزمایی دقیق آن وجود ندارد. البتّه در کنار آن

تاریخ تحلیلی با به‌کارگیری شیوه‌های خاص خود، این مسئله را جبران می‌کند.

شبه علم یا شبه عقل مسئله این است نوشته دکتر مازیار میر

نکته مهم برای شناسایی شبه علم در طی اعصار گذشته تا امروز قابلیت تکرار است و دیگر هیچ 

راه دیگر بررسی علمی بودن یک پدیده، امکان تکرار آن است. برای نمونه وقتی دربارهٔ مسئله‌ای ادّعایی صورت می‌گیرد، صرف نظر از

دقّتی که برای رخ دادن آن صرف شده، باید بتوان مجدّداً به نتایج نسبتاً ثابتی دست پیدا نمود و الا شما درگیر شبه علم هستی .

با یک گل بهار نمی آید البته این مسئله هم خود ۱د درصد نیست اما معیار مناسبی است.

Visits: 7