مطالعه به روش PQRST
نوشته دکتر مازیار میر محقق و پژوهشگر
#مازیارمیر
جامعه وقتی فرزانگی و سعادت می یابد که مطالعه، کار روزانه اش باشد
“سقراط”
مطالعه به روش PQRST نوشته دکتر مازیار میر
مهارتهای مطالعه عبارتند از مجموعه‌ای از مهارتهای مطالعه که در سازماندهی و به دست آوردن اطلاعات جدید، حفظ
اطلاعات، یا برپایی آزموننقش دارند. این روش‌ها عبارتند از یادیارها و نکته برداری که در به خاطر سپردن لیستی از اطلاعات،
خواندن مؤثر و تمرکز کردن کمک می‌کنند.
درحالی که مهارتهای مطالعه اغلب به عهدهٔ خود دانش آموزان و پشتیبان‌های آنها گذاشته می‌شوند، این مهارت‌ها، اخیراً
به‌طور فزاینده‌ای دردبیرستان و دانشگاه تدریس می‌گردند. کتاب‌ها و وب سایت‌های بسیاری در این مورد، موجود می‌باشند،
آثاری در مورد روش‌های خاص، مثل کتاب‌هاینقشه ذهنی تونی بوزان که راهنمایی‌های کلی در مورد مطالعه موفق ارائه می‌دهد
تا راهنمایی‌های کلی مطالعه موفق مثل آثار استلا کوترل و آشنایی با روش‌های یادگیری و مهارتهای مؤثر یادگیری نوشته
رسپیشس رومبزیا.
در سطح وسیع تر، هر مهارتی که توانایی فرد را در مطالعه و قبولی در امتحانات افزایش می‌دهد می‌تواند مهارت مطالعه نامیده شود،
این موارد می‌توانند شامل مدیریت زمان و روش‌های انگیزشی باشند.
مهارتهای مطالعه روش‌های جداگانه‌ای هستند که معمولاً در زمان کوتاه و در تمام یا بیشتر زمینه‌های مطالعه می‌توانند آموخته شوند؛
بنابراین باید آنها را از روش‌های خاصی که به یک زمینه خاص از مطالعه مربوط هستند، مثل موسیقی یا تکنولوژی، و توانایی‌های
ذاتی دانش آموزان، مثل جنبه‌های هوشی یا سبک‌های یادگیری، تمیز داد…
سایر مقالات :
ممکن است تاکنون روش های مطالعه مختلفی را امتحان کرده باشیم که گاهی برایمان نتیجه بخش بوده و گاهی هم خیر. به شما
پیشنهاد می کنیم روش زیر را امتحان کنید. یک روش موثر برای بهتر فهمیدن و بهتر حفظ کردن مفاهیم و اطلاعات کلیدی روش
PQRST است که در زبان فارسی به آن روش «پس خبا» می گویند.
روش صحیح درس خواندن
در قدم اول، باید فصل معین و مورد نظر کتاب را به طور کلی مرور کنید تا با موضوعات کلی مطرح در آن آشنا شوید. برای این منظور،
به فهرست و عناوین بخش های مختلف و تصاویر و نمودارها نگاهی بیندازید و در نهایت چکیده فصل را با دقت مطالعه کنید. این
مرحله تصویر کلی از مطالب فصل و سازمان بندی آن را برای شما نمایش می دهد.
قبل از مطالعه مطالب هر بخش، نخست عناوین آن بخش (عناوین اصلی و فرعی) را بخوانید. سپس در حین خواندن مطالب هر
بخش، موضوعات مهم آن را به صورت یک یا چند سوال در نظر بگیرید که بعدا باید به آنها پاسخ دهید.
در این مرحله، مطالب را کامل بخوانید و سعی کنید به سوالاتی که در مرحله قبل مطرح شده بود پاسخ دهید. زیر قسمت های مهم
هم خط بکشید.
بعد از خواندن هر فصل، سعی کنید مطالب مهم آن قسمت را به یاد بیاورید و اطلاعات را از حفظ بگویید. چنانچه تنها هستید، آنچه
یاد گرفته اید را بلند بگویید؛ بعد با متن کتاب تطبیق دهید تا مطمئن شوید درست به یاد آورده اید. این کار به سازماندهی ذهن تان
کمک می کند.
پس از خواندن مطالب فصل، باید به آزمون و مرور مطالب پرداخت. نخستین مرور فصل باید بلافاصله پس از خواندن آن انجام شود.
* زمان مطالعه را کاهش می دهد.
* مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانی تر می کند.
۱- عشق و علاقه به مطلب (بی استعدادترین افراد کاری را که مورد توجه و علاقه شان است، در کوتاه ترین مدت و به بهترین شکل
انجام می دهند.)
۲- تا قبل از مرور فصل قبل سراغ جدیدتر نروید.
۳- در طول مطالعه به هدف نهایی خود از یادگیری مطالب بیندیشید.
۴- زیر مطالب مهم با خودکار آبی و مطالب خیلی مهم با خودکار قرمز خط بکشید. مطالب فرّار را در حاشیه کتاب با جزوه یادداشت
کنید.
۵- خلاصه نویسی کنید.
شبکه سازی ذهن
شاهکار همه ی تکنیک های مطالعه ی با کیفیت این تکنیکه که به جرات میگم میتوان گفت با کمی صرف انرژی خودت رو از مرور های
پی در پی راحت کنی و وقتتو سیو کنی برای کار هایی مثل حل تست های چالشی و مطالعه ی مباحث جدید،در این تکنیک شما از بالا
به مطالب نگاه میکنی و بصورت یه نمودار درختی مرتبط با هم مطالب رو دسته بندی میکنی توی ذهنت،به همان گونه که در مقاله ی
مشاوره ای ۶ ویژگی مهم یک مطالعه ی با کیفیت کنکوری به سایر نکات اشاره شد،برای اینکار کافیه صرفا به ریشه ی درخت دسترسی
داشته باشی و از قبل مفاهیم مطالب رو به هم متصل کرده باشی تا کل شبکه در اختیار ذهن تو باشه بدون کوچکترین تلاشی برای به
خاطر سپردن و یاداوری مباحث و خطر فراموشی.
کلیدواژگان و اطلاعات
فلش کارت‌ها،
نشانه‌های بصری روی کارت‌ها می‌باشند. این کارت‌ها استفاده‌های متعدد در آموزش و یادگیری دارند و می‌توانند بازبینی شوند. دانش
آموزان اغلب فلش کارت‌ها یا جزئیات کارت‌های شاخص را خودشان درست می‌کنند- کارت‌های طراحی شده برای نوشتن اغلب در سایز
A5 بوده و خلاصه کوتاهی روی آنها نوشته می‌شود. مزیت‌های جداگانه بودن کارت‌ها اینست که دانش آموزان می‌توانند آنها را
دوباره تنظیم کنند، یک کارت را برای چند بار خواندن انتخاب کرده یا برای آزمایش خود انتخاب تصادفی داشته باشند.
اشاره و راهنمایی
روش‌های خلاصه نویسی بستگی زیادی به موضوع دارد اما بیشتر شامل مقدار زیادی از اطلاعات از یک بخش یا کتاب به صورت نکات
کوتاه است. اغلب این یادداشت‌ها، اطلاعات متراکم فشرده شده در نکات کلیدی هستند.
خلاصه‌های سازمان یافته
: از جمله سلسله مراتبی که کلمات کلیدی، تعریف‌ها و ارتباطات را نشان می‌دهند، معمولاً به صورت ساختار
درختی می‌باشند.
نمودارهای عنکبوتی:
استفاده از نمودارهای عنکبوتی یا نقشه ذهنی می‌تواند روش بسیار مؤثری در اتصال مفاهیم با یکدیگر باشد. آنها می‌توانند در مقالات
طرح‌ریزی شده و پاسخ‌های طولانی در امتحانات مفید باشند. این ابزارها می‌توانند خلاصه‌ای بصری از موضوع را با حفظ ساختار
منطقی آن و خط‌هایی که قسمت‌های مختلف را بهم متصل کرده‌است، ارائه دهند.
تصویرسازی ذهنی
بعضی از دانش آموزان تصور می‌کنند که سبک یادگیری تصویری دارند و تا حد زیادی می‌توانند اطلاعات را از مطالعات خود که اغلب
کاملاً شفاهی هستند، بدست بیاورند و با استفاده از تکنیک‌های بصری به رمز دهی و حفظ آنها در ذهن خود کمک کنند.
برخی از روش‌های استفاده از حافظه بصری، روش جایگاهی (کاخ حافظه) (به انگلیسی: method of loci) می‌باشد، یک سیستم از
تجسم اطلاعات کلیدی، در مکان‌های فیزیکی واقعی، به عنوان مثال وسایل اطراف اتاق.
نمودارها
اغلب دست کم گرفته می‌شوند. آنها می‌توانند برای جمع‌آوری تمام اطلاعات در کنار هم و سازمان دهی دوباره تمرین‌های ارائه شده
مورد استفاده قرار بگیرند. آنها همچنین می‌توانند به یادآوری اطلاعات آموخته شده کمک کنند، بخصوص اگر دانش آموز نمودارها را
در زمان مطالعه کشیده باشد. عکس‌ها نیز می‌توانند به فلش کارت‌ها که ابزار بسیار مؤثری برای بازبینی و بازخوانی موارد نوشته شده
در آخرین لحظات هستند، منتقل شوند.
سرنام‌ها و یادیارها
یادیارها روشی برای سازمان دهی و حفظ اطلاعات می‌باشند. معمولاً از یک عبارت ساده به عنوان محرک برای یک لیست طولانی از
اطلاعات استفاده می‌شود.
آزمون دادن
روش سیاه-قرمز-سبز
(ایجاد شده توسط صندوق ادبی سلطنتی) به دانش آموز کمک می‌کند تا از تمام جنبه‌های مطرح شده در آزمون
و مقاله اطمینان پیدا کند. دانش آموز قسمت‌های مشخص شده در سؤال را با سه رنگ مختلف (یا معادل آنها) خط می‌کشد.
علامت سیاه، «دستورالعمل مشکل» به عنوان مثال، مواردی که حتماً باید انجام شوند؛ بخشنامه یا دستورالعمل مستقیم.
علامت قرمز یک نقطه عطف یا موارد خواسته شده‌ای که معمولاً باید با یک تعریف، اصطلاح، تئوری و غیره بیان شوند. علامت سبز،
نکته ظریفی که نباید نادیده گرفته شود، یا «چراغ سبز» که یک راهنمایی برای ادامه پاسخ یا نکته ایست که در پاسخ باید تأکید شود.
یکی دیگر از روش‌های محبوب در مطالعه پی.ای.ای. (P.E.E) می‌باشد؛ نکته (point)، شواهد (evidence) و توضیحات (explain)،
دلیل داشتن، این روش به دانش آموز کمک می‌کند تا سؤال آزمون را چند قسمت کرده و امتیاز خود را بالا ببرد. بسیاری از مدارس
تمرین روش P.E.E را قبل از امتحانات در دستور کار دارند.
مقاله مطالعه به روش هاروارد حتما بخوانید.
مدیریت زمان و شیوه زندگی
بهبود اثربخشی مطالعه می‌تواند از طریق تغییرات هر چیز غیر مرتبط با موارد مطالعه بدست آید، مثل مدیریت زمان، تقویت انگیزه و
اجتناب از فردا فکنیو بهبود وضعیت خواب و خوراک.
مدیریت زمان در جلسات مطالعه به دست یابی فعالیت‌های با بیشترین بهره و ایجاد تمرکز عالی کمک می‌کند. سیستم چراغ
راهنمایی یک روش ساده برای تشخیص اهمیت اطلاعات، هایلایت کردن یا خط کشیدن زیر اطلاعات با رنگ‌های مختلف است:
- سبز: موضوعاتی که اول باید مطالعه شوند؛ مهم و ساده
- زرد: موضوعاتی که در مرحله بعد باید مطالعه شوند؛ مهم اما وقت گیر
- قرمز: موضوعات با اولویت کمتر؛ پیچیده و غیر مهم
این موارد به دانش آموزان یادآوری می‌کنند که شروع با کدام موارد بیشترین مزیت را دارد و رنگ قرمز در صورتی که زمان اجازه بدهد
مطالعه شود. مفهوم این مورد بسیار مشابه تحلیل ABC(تحلیل موجودی کالا) می‌باشد که معمولاً توسط کارگران برای اولویت بندی
استفاده می‌شود. همچنین از بعضی وب سایت‌ها میتوان برای اضافه کردن اصول مطالعه، مدیریت زمان و افزایش انگیزش استفاده
کرد.
![\"مازیار](\"https://mazyarmir.com/wp-content/uploads/2023/08/unnamed-2.jpg\")
