نقد و بررسی فیلم “Under the Silver Globe” (زیر گلوب نقره‌ای) نوشته مازیارمیر
عنوان اصلی:
Na srebrnym globie*
کارگردان:آندرژه زولفسکی (Andrzej Żuławski)
سال تولید:1988
ژانر:علمی-تخیلی، درام، فلسفی
مدت زمان:166 دقیقه
خلاصه داستان فیلم
“Under the Silver Globe” سومین قسمت از یک مجموعه سه‌گانه است که بر اساس رمان‌های معروف *”ماه‌نشین”* (The Lunar Trilogy) نوشته یژی
زولفسکی (Jerzy Żuławski)، عموی کارگردان آندرژه زولفسکی، ساخته شده است. این فیلم به عنوان بخشی از پروژه‌ای بزرگتر طراحی شده بود که
شامل دو فیلم دیگر (*On the Silver Globe* و *The Lunar Chronicles*) می‌شد، اما به دلیل مشکلات سیاسی و مالی در دهه 1970، تنها سومین
قسمت به پایان رسید.
داستان فیلم درباره یک گروه از انسان‌ها است که در یک سفر فضایی به سمت یک سیاره دورافتاده حرکت می‌کنند. پس از سقوط فضاپیما، بازماندگان
مجبور می‌شوند در این سیاره جدید زندگی کنند و به تدریج، تمدنی جدید را بر پایه باورها و اساطیر خود بنا کنند. شخصیت اصلی فیلم، یک مردی است
که به عنوان “پیامبر” شناخته می‌شود و نقش کلیدی در شکل‌گیری این تمدن جدید ایفا می‌کند. او درگیر تعارضات عمیق فلسفی و اخلاقی می‌شود و در
نهایت به چالش‌های وجودی و الهی خود پاسخ می‌دهد.
نقد و بررسی فیلم به روایت مازیارمیر منتقد سینما و تاتر
اول
ساختار و داستان:
“Under the Silver Globe” یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال شاعرانه‌ترین فیلم‌های علمی-تخیلی است. این فیلم ترکیبی از عناصر اسطوره‌ای، فلسفی
و سیاسی است که در قالب یک داستان علمی-تخیلی ارائه می‌شود. کارگردان، آندرژه زولفسکی، با استفاده از تصاویر شاعرانه و صحنه‌های حماسی،
تلاش می‌کند تا به موضوعاتی چون هویت انسانی، اعتقاد، قدرت و تعارضات اجتماعی بپردازد.
داستان فیلم به دلیل عدم تکمیل شدن دو قسمت اول، برای بسیاری از بینندگان گیج‌کننده است. اما این ابهام به نوعی قوت فیلم است، زیرا بیننده را
مجبور می‌کند تا به جای دنبال کردن یک خط داستانی خطی، به تفکر درباره مفاهیم عمیق‌تری بپردازد.
دوم
تکنیک‌های سینمایی:
زولفسکی در این فیلم از تکنیک‌های سینمایی منحصر به فردی استفاده می‌کند. دوربین‌های ثابت و حرکتی، همراه با زوایای غیرمعمول و نورپردازی‌های
تیز، به فیلم یک حالت رویایی و شبیه به اثرهای سورئالیستی می‌دهد. صحنه‌هایی که در دشت‌های نمکی لهستان (جایگزین سیاره خیالی) فیلم‌برداری
شده‌اند، از زیبایی‌های بصری فیلم هستند.
علاوه بر این، موسیقی فیلم که توسط آندری کورلیو (Andrzej Korzyński) ساخته شده، نقش مهمی در ایجاد فضای فانتزی و غم‌انگیز فیلم ایفا می‌کند.
سوم
موضوعات فلسفی و اجتماعی:
فیلم به موضوعاتی چون اسطوره‌سازی، قدرت و مقاومت علیه سلطه می‌پردازد. شخصیت “پیامبر” نمادی از تعارض بین حقیقت و توهم است. او همچنین
نماینده‌ای از انسانیت است که در مواجهه با بیگانگی و ناشناخته‌ها، به دنبال معنا و هدف است.
موضوع دیگر فیلم، انتقاد از نظام‌های سلطه‌جو و استبدادی است. این موضوع به وضوح تحت تأثیر شرایط سیاسی لهستان در دهه 1970 قرار دارد، زمانی
که فیلم تولید می‌شد.
پنظرات منتقدان و موافقان
اول
نظرات منتقدان:
– روجر ایبرت (Roger Ebert):
ایبرت فیلم را “یک اثر ناتمام اما الهام‌بخش” توصیف کرد و اشاره کرد که اگرچه داستان فیلم پیچیده و گاهی ناواضح است، اما زیبایی‌های بصری و عمق
فلسفی آن قابل تحسین است.
– **جاناثان روزنباوم (Jonathan Rosenbaum):** این منتقد معروف فیلم را “یکی از بزرگ‌ترین آثار فراموش‌شده سینمای علمی-تخیلی” دانست و اشاره
کرد که زولفسکی با این فیلم توانسته است به موضوعاتی بپردازد که در این ژانر به ندرت دیده می‌شوند.
دوم
نظرات موافقان:
– طرفداران فیلم معتقدند که “Under the Silver Globe” یک اثر هنری است که فراتر از محدودیت‌های ژانر علمی-تخیلی عمل می‌کند. آنها معتقدند که
این فیلم نه تنها یک داستان تخیلی است، بلکه یک بررسی عمیق از شرایط انسانی و اجتماعی است.
– بسیاری از طرفداران فیلم از اینکه این اثر به دلیل مشکلات سیاسی ناتمام مانده، متاسف هستند و معتقدند که اگر پروژه کامل می‌شد، می‌توانست
یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما باشد.
جملات مشهور فیلم که توجه مرا بسیار به خود جلب نمود
اول
ما در جستجوی خداوند نیستیم، بلکه در جستجوی فقط خودمان هستیم
این جمله از شخصیت “پیامبر” نشان‌دهنده تعارض داخلی او و تلاش برای درک خود و جهان اطراف است.
دوم
حقیقت چیزی نیست که بتوانیم آن را ببینیم؛ بلکه چیزی است که باید آن را احساس کنیم.
این جمله به موضوع اصلی فیلم اشاره دارد: اهمیت درک عمیق‌تر از واقعیت و اسطوره.
سوم
پیوسته قدرت به دنبال خلق اسطوره ها است
فکر می کنم که این جمله به نقش قدرت در شکل‌دهی به باورها و ارزش‌های اجتماعی اشاره دارد.
جمع‌بندی نهایی
“Under the Silver Globe” یک اثر پیچیده و عمیق است که با وجود ناتمام ماندن، توانسته است جایگاه خاصی در تاریخ سینمای علمی-تخیلی پیدا کند.
این فیلم نه تنها یک داستان تخیلی است، بلکه یک بررسی فلسفی و اجتماعی از شرایط انسانی است. با وجود اینکه برای بسیاری از بینندگان
گیج‌کننده و ناواضح است، اما برای علاقه‌مندان به سینمای هنری و فیلم‌های پیچیده، یک اثر ضروری و الهام‌بخش به شمار می‌آید…..
مازیارمیر منتقد سینما و تاتر
