یکی از برترین ویژگیهای نسل بشر که او را برتر و متفاوت تر با سایر مخلوقات بر روی کره خاکی نموده است   قدرت تکلم و سخن گفتن است.

انسان  می تواند با به کارگیری کلمات و جملات احساسات و نیات درونی اش را آشکار کند و دیگران را نیز آگاه نماید. از طرفی خواسته یا ناخواسته در فضایی که آن را سکوت و خاموشی می نامیم و با زبان بی زبانی تنها با آنچه «body language» یا زبان حرکات بدن و اجزای آن گفته می شود، می تواند به خوبی احساسات خود را انتقال داده یا معنای کلامی را تغییر دهد. در این سلسله مقالات ما سعی داریم شمارا با ابعاد دیگری از علم زبان بدن آشنا کنیم

امروز سالروز ولادت لسان الغیب حافظ شیرازی است  ۲۰ مهر سال روز تولد این مرد بزرگ و بی همتا است.در این خصوص چکیده ای از زندگی این بزرگوار را برایتان نقل می کنم و در ادامه به تحلیل زبان بدن از زبان لسان الغیب خواهم پرداخت .

شاید برای آن سیل استاد نماها و خوشیفتگانی که بدون علم و اشرافیت علمی و بضاعت علمی و بدون هیچ شناختی از علم زبان بدن آنرا یک طرفه نقد و نقض می کنند این مقاله کوتاه بسیار مفید باشد لطفا کمی بیشتر بخوانیم و تفکر و تعقل کنیم . و شاید بهتر است با این اشعار معروف حافظ فصل تحلیل زبان بدن حافظ را مفتوح کنیم

نقد صوفی نه همه صافی بی غش باشد *** ای بسا خرقه که مستوجب آتش باشد
صوفی ما که ز وِرد سحری مست شدی *** شامگاهش نگران باش که سر خوش باشد
خوش بود گر محک تجربه آید به میان *** تا سیه روی شود هر که دروغش باشد
خط ساقی گر از این گونه زند نقش بر آب *** ای بسا رخ که به خونابه مُنقّش باشد
ناز پرور و تنعّم نبرد راه به دوست *** عاشقی شیوه ی رندان بلاکش باشد
غم دنیای دنی چند خوری باده بخور *** حیف باشد دل دانا که مشوّش باشد
دلق و سجاده ی حافظ ببرد باده فروش *** گر شرابش ز کف ساقی مهوش باشد

اما تفسیر و تحلیل این اشعار :

۱- سرمایه و هستی صوفی -که عبادت ظاهری و پرهیزکاری اوست -آمیخته به تزویر و ریا و ناخالص است. چه بسیار خرقه های صوفیانه ای که برای تظاهر به پرهیزکاری پوشیده می شوند و فقط شایسته و سزاوار سوزاندن هستند.
۲٫ این صوفی ما که در هنگام سحر به عبارت و ذکر می پردازد و از دعای سحرگاهی شاد و سرمست می شود، اکنون او را ببین که شب هنگام از میخانه سر در می آورد و از شراب و باده ی انگوری سرمست می شود و به وجد می آید و این نشانه ی نفاق و دورویی اوست.
۳٫ چه خوب است که برای آزمون این سرمایه ها و پرهیزکاری ها معیاری باشد تا به مدد این معیار و محک، هر عمل ناخالصی رسوا شود و فرد متظاهر به این عمل شرمنده گردد.
۴٫ این گونه که خطّ و خال زیبای ساقی، امید و آرزوی عاشقان و مشتاقان را برآورده نمی کند، در این صورت رندان عاشق او به درمان غم خود نمی رسند و باید خون گریه کنند که چه بسیار چهره های آنها از اشک خونشان پر نقش و نگار خواهد شد.
۵٫ کسانی که تن آسایی را پیشه ی خود کرده و در نعمت و آسایش پرورش یافته و زندگی کرده اند و سختی های روزگار را نچشیده اند، ظرفیت عاشقی را ندارند و به درگاه معشوق راه نمی یابند، چرا که عاشقی فقط شیوه ی رندان بلادیده و سختی کشیده است.
۶٫ تا کی می خواهی غم این دنیای پست و بی وفا را بخوری؟ باده بنوش که داروی غم است و دل دانا و عاشق دلی است که راه درک حقیقت و عشق ورزیدن را در پیش گرفته و به دنبال سود و زیان این دنیا نیست و خاطر خود را با چیزهای پست و ناپایدار آن پریشان نمی کند.
۷٫ چنانچه ساقی میکده یک زیبا رو باشد، تمام هستی حافظ، حتی سجاده و لباس درویشی او را به می فروش می دهم و نزد او به گرو می گذارم تا از دست این ساقی شراب بنوشم.

حافظ یا خواجه حافظ شیرازی با نام اصلی شمس الدین محمد شیرازی متخلص به حافظ ،و ملقب به ((لسان الغیب)) و ((ترجمان الاسرار))،حافظ مردی بود ادیب، عالم به علوم ادبی و شرعی و آگاه از دقایق حکمی و حقایق عرفانی. استعداد خارق العاده او در تلفیق مضامین و آوردن صنایع گوناگون بیانی در غزل او را سرآمد شاعران زمان خویش و حتی تمامی شاعران زبان فارسی نموده است.

حافظ برترین و بهترین غزلیات مولوی، سعدی، کمال، اوحدی، خواجو و سلمان را استقبال کرده است اما دیوان او به قدری از بیتهای بلند و غزلیات عالی و مضمونهای نو پر است که این تقلیدها و تأثرها در میان آنها کبسیار بسیار  ناچیز می نماید.

علاوه بر این، مرتبه والای او در تفکر عالی و حکمی و عرفانی و قدرتی که در بیان آنها به فصیح ترین و خوش آهنگ ترین عبارات داشته، وی را به عنوان یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین شاعران ایران قرار داده و دیوانش را مورد قبول خاص و عام ساخته است مخصوصا نگاه خاص حافظ به فصل ارتباطات غیر کلامی و گرایش او به این فصل هم مثال نزدنی است

این شاعر و غزل سرای بزرگ ایرانی قرن هشتم هجری قمری در شیراز ولادت یافت اما از مدت عمر و تاریخ ولادت خود او و نام و هویت پدرش در ماخذ موثق و قابل اعتماد قدیم سخنی به میان نیامده است.

حافظ در جوانی به آموختن قرآن و ادب عربی و علوم اسلامی توجه کرد و در تفسیر و کلام و ادب تبحر یافت.قرآن را ازحفظ بود وبه همین سبب تخلص او حافظ است 

عهد جوانی او مصادب با امارات شاه شیخ ابواسحاق اینجو در فارس که ممدوح حافظ واقع شد. و ظاهرا از علما و مشایخ عهد این پادشاه کسانی مانند شیخ امین الدین بلیانی،قاضی عضد الدین ایجی،و قاضی مجد الدین شیرازی،تا حدی مربی و حامی حافظ بودند.

دوره امارت امیر مبارزالدین محمد مظفر ، که توام با سخت گیری و تعصب بسیار بود ظاهرا موجب نارضایتی حافظ بود،اما پسران او شاه شجاع و شاه منصور،مورد علاقه و توجه و ممدوح حافظ بودند چنان که از سایر سلاطین آل مظفر نیز مثل شاه یحیی،شاه محمود و زین العابدین و همچنین از سلاطین اویس و سلطان احمد ایلکانی نیز  که در تبریز و بغداد حکومت داشته اند به تصریح و کنایه در اشعار خویش حافظ بسیار یاد کرده است.

حافظ با آنکه چندین قصیده عالی و چند منظومه ی کوتاه محکم و نیز رباعیات و قطعات دارد،شهرتش بیشتر در غزل سرایی است،و غزل او را،از همه حیث اوج غزل فارسی می شمارند.ودر حقیقت،تعلیم حافظ ممزوجی است از فلسفه و عرفان اسلامی که  مثل رباعیات منسوب به ((خیام)) از رندی و آزاد اندیشی اهل شک و حیرت چاشنی گرفته است و در عین حال به شدت به لایه های میانی و لایه های پنهانی افکار و عقائد مردم و اشخاص می پردازد

تفال با دیوان حافظ و حکایات و قصه های بسیاری که در باب فال حافظ در کتابها و هم در افواه هست از شهرت و قبول فوق العاده ی او نزد عموم مردم حکایت دارد.

زبان بدن و مخصوصا اشارات حافظ بسیار زیاد است حافظ نیز هم مانند تمام عرفا و شعرا به زبان بدن بسیار اهمیت داده است در بیشتر اشعار این مرد بزرگ پارسی رد

پایی از اهمیت زبان بدن به شدت به چشم می خورد؟ آری زمانی که با شاعری از جنس حافظ رو به رو می شویم. در واقع با دنیایی سرشار از دقت و ظرافت و معنا رو به روییم. گسترگی معنایی در شعر او تا به آنجا است که هر کس با توجه به بضاعت خویش مفاهیم ذهنی متناسب با تفکر خود را در اشعارش پیدا می ‌کند و نظری خاص درباره او ارائه می‌دهدو شاید از این رو است که ماهها است درک عمیق زبان بدن واقعی حافظ مرا به حیرت واداشته است ؟
‌اصطلاحات عرفانی که در شعر حافظ بکار برده می‌شود، در اثر آگاهی کامل و شناخت معنایی صحیح است اما به واقع حافظ قبل از اینکه عارف باشد شاعری بزرگ و تواناست و تفکر شاعرانه‌اش بر عرفان او رجحان معنی داری دارد و شاید من باب این مطالب است که به درک عمیق زبان بدن هم نائل شده است

آری زبان بدن و زبان رفتار برای حافظ مقصد و معنی است و الا لق لق زبان به چه کار آید وقتی که دلی و قلبی پشت آن نباشد.

فکر می کنم حافظ هم بر این عقیده استوار است که :

هیچ چیز و هیچ کس آنگونه که به نظر می رسد نیست ….

مطالعات بیشتر: