زبان بدن فیلم فروشنده
زبان بدن فیلم فروشنده
امروز به دعوت دوست بزرگوارم جناب شیرمحمدی مهمان اکران خصوصی فیلم فروشنده بودم فیلمی بحث برانگیز و البته در عین حال بسیار تحسین برانگیز که جوایز متعددی را نصیب خود نموده است . فیلمی با زوایای پیدا و پنهان زبان بدن و یا زبان بدن خاموش که در این مقاله کوتاه به معرفی برخی از این تکنیکیهاخواهیم پرداخت فروشنده که در اروپا و آمریکا با نام The Salesman و در فرانسه با نام Le Client عرضه شد فیلمی است به کارگردانی و نویسندگی اصغر فرهادی است. اهفتمین فیلم اصغر فرهادی فروشنده در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۶نامزد نخل طلا بود و در مراسم اختتامیه این جشنواره جایزه بهترین فیلمنامه به اصغر فرهادی رسید و شهاب حسینی هم برندهٔ جایزه بهترین بازیگر مرد شد فروشنده داستان زن و شوهری است که در حال اجرای نمایشنامهٔ مرگ فروشنده آرتور میلر هستند. برای این زوج پس از اجاره یک آپارتمان مشکلاتی به وجود میآید. آپارتمانی که اینان اجاره کردهاند پیشتر محل زندگی زنی بوده است که به گفته ساکنان ساختمان دچار احراف اخلاقی بوده است….
من انتظار بیشتری از شهاب حسینی بازیگر بسیار توانمند و خوب کشورمان داشتم در آوردن زبان بدن مرد ایرانی که همسرش دچار مردی برای تجاوز نافرجامی قرار گرفته اصلا خوب نبود آیا این همین شهاب حسینی در سریال پر و یا… است پس حرکت رو به رشد و یا احساس های زیبای زبان بدن او کجا رفته حسی که امروز در فروشنده هیچ خبری از آن نیست . چرا؟
زبان بدن فیلم فروشنده
داستانِ فیلم با دستِکم دو داستان سینمایی دیگر همانند است: فیلم مستأجر کارِ رومن پولانسکی و فیلمنامهٔ حقایق دربارهی لیلا دختر ادریس کارِ بهرام بیضایی.
اصغر فرهادی که قرار بود پروژهٔ جدید خود را در اسپانیا آغاز کند و تا شروع پیشتولید فیلم زمانی یکساله داشت تصمیم به ساخت فیلم فروشنده در ایران گرفت. این فیلم در فرانسه با نام «مشتری» (LE CLIENT) به نمایش درآمد، که دلیل این تغییر نام ساخت فیلمی به اسم فروشنده در فرانسه بود.
در ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی، وبگاههای معتبر سینمایی، فهرست فیلمهایی را که منتقدان و علاقهمندان به سینما برای دیدن آنها در سال جدید اشتیاق بسیاری داشته اند.شاید جالب باشد توجه شمارا به تعدادی از نظرات منتقدان هم در این خصوص جلب کنم و در ادامه مروری داشته باشیم بر داستان فیلم فروشنده اثر اصغر فرهادی و در پایان زبان بدن فیلم فروشنده
اوون گلیبرمن منتقد:برای بخشی از فروشنده؛ حتی از ساختههای پیشین فرهادی مینیمالتر، سربه زیرتر و جمعوجورتر است. با اینحال اما تکنیک نویسنده و کارگردان مثل همیشه با اعتماد به نفس کامل همراه است. هنرنمایی در جای خودش است و هر سرنخی به نتیجهای غیرقابل انتظار ختم میشود.
پیتر برادشو منتقد:
این فیلمی زیرکانه و جاه طلبانه است. فروشنده سعی میکند که تأثیر و نتیجهٔ بزرگتری نسبت به فیلم قبلی فرهادی داشته باشد و کیفیت مبهم و معمایی جدایی نادر از سیمین را ندارد. در حقیقت تم انتقام-عدالت طلبی فیلم تقریباً مرا به یاد اثر ملودرام – جنایی دنی ویلنو یعنی فیلم زندانیان میاندازد. با این همه آی کیو محض فیلم سازی فرهادی این فیلم را بسیار تماشایی کرده است.دبورا یانگ :این فیلم استادانه بویژه در پایان بندی بسیار عالی است اما نه چندان گیراست صدای مهیب لرزیدن خانههای مردم، از جمله خانه عماد و رعنا، که در یک مجتمع قرار گرفته و آشفتگی و هراس و فرار ساکنان، ورودی بسیار خوبی برای فیلم است که نشان دهد فاجعه در راه است. عامل این لرزیدنهای مهیب یک بیل مکانیکی در حال گودبرداری است. روز بعد، به خوبی نشان داده میشود که چه بر سر خانه آمده است.بیشتر از همه، اتاق خواب زن و شوهر جوان آسیب دیده است. این نمادهای روانشناختی تفسیرپذیرند. خانه در اکثر تفسیرهای مکاتب علم روانشناسی محل امن انسان است. اتاق خواب در این میان باید امنترین باشد. چرا که خلوت یک زن و شوهر جوان در آن اتفاق میافتد. اما اکنون هر دو آسیب دیدهاند و دومی بیشتر. از همین شکاف مهیبی که بر بالای تخت زوج جوان ایجاد شده، میتوان فهمید که کارگردان در نماهای بعدی به دنبال چیست؛ قرار است شکافی بین زوج صمیمی بیافتد که از جنس مسئله جنسی است.یک قسمتی توی فیلم هستش که از شهاب حسینی دانش آموزی سوال میکنه آدم چطور گاو میشه و او جواب می دهد به مرور آری به مرور یکی از زیباترین حس ها در فیلم توی این لحظه اتفاق می افتد و این اوج تکنیک زبان بدنی است که از این سوپر استار سینما بروز می کندزوج فرارکرده از خانه آسیبدیده مستاصل به دنبال خانه دیگری میگردند. خانه دیگر را بابک، دوست و همکار پا به سن گذاشتهشان، به آنها پیشنهاد میدهد.( لطفا به زبان بدن بابک مدل نگاه ساسپاندر او و کیفش و بازی با کیف دقت کنید فوق العاده است) مستأجر قبلی که زنی تنها بوده تا پایان فیلم نیز به دنبال وسایلش نمیآید. وسایل در اتاقی دربسته قرار گرفته است. بابک با او تماس میگیرد و چون با تهدید و جواب منفی و مقاومت او برای بردن اسبابش مواجه میشود، عصبی شده و به زور وارد اتاق میشود و وسایلش را به بیرون میبرد. تعرضی دیگر به حریم خصوصی یک زن از سوی مردی که بعداً میفهمیم با او به نظر می رسد ارتباط …. داشته است. احتمالاً همان رابطه او را چنین گستاخ کرده که وارد حریم خصوصی زن شود. زبان بدن بابک موقعی که زن حاضر به حرف زدن با او نمی شود هم بسیار دیدنی است البته نه به اندازه ای که شهاب حسینی او را به باد ناسزای واقعی در تاتر می گیرد…..
زبان بدن در فیلم فروشنده
اما در این میان، عماد با این نقض حریم مخالف است. حریم برای او مهم است. به همین دلیل، در تاکسی حق را به زن معترضی میدهد که میخواست جایش را عوض کند. عماد، یک معلم دوستداشتنی سهلگیر در امر آموزش، یک همسر عاشق و یک بازیگر مسئولیتپذیر است. این سه نقش را بهدرستی تا قبل از وقوع فاجعه عهدهدار است، اما بعد از فاجعه تمامی این سه نقش به هم میریزد.
در زمان غیبت عماد و تنهایی رعنا فاجعه بهراحتی وارد خانه زوج جوان میشود. و رعنا را دچار بیماری روحی و روانی می کند تا آنجا که از خانه و مخصوصا حمامش به شدت می ترسد .معمولاً در این وضعیت، شخص موردتعرض قرارگرفته به اختلالی روانشناختی بهنام «استرس حاد Acute Stress Disorder» مبتلا میشود. اختلالی که بهت، بیحسی روانی، احساس غیرواقعی بودن، ناتوانی در بهیادآوردن جنبه مهمی از آسیب، پریشانیهای شدید بعد از فلاشبکهای مکرر فاجعه، اجتناب از محرکهای بهیادآورنده فاجعه، اختلال خواب، بیقراری، تحریکپذیری، ضعف تمرکز، گوشبه زنگی، پاسخ یکهخوردن مفرط و بیقراری از علایم آن هستند.شهاب حسینی خیلی کمتر و کم فروغتر از همیشه در این فیلم به لحاظ زبان بدنی ظاهر شده بود و اون شهاب حسینی با حس و با زبان بدن در فیلم قبلی اصغر فرهادی نبود به لحاظ سن و تجربه باید بسیار پخته تر و حرفه ای تر رفتار می کرد اما اصلا اینطور نبود او زبان بدنی که وقتی فردی همسرش مورد تجاوز قرار گرفته باشد را به بیننده ایرونی ارائه نکرد و یا حداقل دلچسب درنیاورده بود !رعنا یا زبان بدن بابک فوق العاده بود حتی زبان بدن ترانه علیدوستی وقتی می خواهد بعد از فاجعه حمام برود را با زبان بدن خوب درآورده بود صحنه گریه در تاترو مخصوصا اشکهایش وسط تاتر بسیار جلب توجه می کند بعد از نیمه فیلم عملا من هیچ کششی حس نمیکنم بقیه بازیگران بجز بچه های مدرسه عملکرد ضعیفتری دارند پایان فیلم خیلی حشتناک تر است همسر پیرمرد فوق العاده زبان بدن خوبی دارد کاملا مرا مجاب نمود نگاه ها پای ناتوان و دردمند که در پیرزنهای ایرانی و چاق زیاد است زبان بدن همسری که عاشقانه ولی مادرانه شوهرش را دوست دارد و پیرمردی که بعد از ۳۵ سال فهمیده در رابطه جنسی از همسرش لذت نمیبرد و اورا خواهرانه و مادرانه دوست دارد و برای همین متوصل به آهو خانم میشود.
آهو خانمی که ردی از او برجا نیست ؟ یکی از بهترین صحنه ها ناراحتی خشم و غمی است که شهاب حسینی را در تاکسی فرا می گیرد و به لحاظ زبان بدن تمام علائم را البته کمی ضعیف در چهره شهاب میبینیم نمی دانم اما انگار این فیلم برای خارجی ها معنی دیگری دارد؟زبان بدن بابک فوق العاده است واقعی واقعی خنده ها و غم ها و زمان بندی ها کاملا به این آدم میچسبه و باهاش جفت جور چیزی که معمولا ندیدم .بازیگر زن دوم در تاتر که مطلقه است با خنده های مستانه در طی تاتر یا سایر خانمهای دوست ترانه علیدوستی در این فیلم زبان بدن خوبی ندارند یک جوری مصنوعی بازی می کنند.بزرگترین اشکال در زبان بدن افراد حس بدی است که به مخاطب القا می کنند ما می توانیم و یا نمی توانیم به عبارت دیگر این کاره هستیم و یا خیر احتیاجی هم نیست زیاد دور برویم تاترهی که روی صحنه می رود از این دست می باشد و نقشها و بازیها برای داود رشیدی شدنها و کیارستمی شدنها بسیار باید خاک صحنه خورد.متاسفانه شهاب حسینی زبان بدن بسیار بد و غیرقابل قبولی در این فیلم از خود ارائه داده بود تا آنجا که با خود فکر کردم این همان شهاب حسینی شهرزاد است این همان بازیگر جدایی نادر از سیمین است این همان بازیگر محبوب گذشته است.آیا زبان بدن مرد ایرانی که همسرش ناموسش مورد تجاوز و آزار و اذیت قرار گرفته این است ایا در ایران پیرمردهایی که در حال سکته هستند و دوتا پله نمی توانند بالا و یا پایین می روند آنهم به سختی جانی و توانی برای تجاوز و ازار و اذیت دارند و هزاران سوال دیگر آیا اینها زبان بدن دذستی بود آیا با این همه ضعف اینهمه جایزه رنگ و وارنگ طبیعی است آیا تخریب ایران و ایرانی جایزه های متعدد را ربوده یا مقاصد پشت پرده دیگر جایزه ها را از آن خود کرده و ایا…
در کنار همه اینها پسربچه ای که مهمان یک شبه خاله است و احساسات شهاب حسینی که برای بچه بسیار پر رنگ میشود فوق العاده است من آخر فیلم را اصلا نفهمیدم و فیلم با صدها سوال بی جواب به پایان رسید .بعنوان یک مدرس ارتباطات غیرکلامی طی دو دهه فعالیت علمی و عملی خود مطمئن هستم آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند و بازیگرانی موفق خواهند بود که با دل به سراغ بازی بیایند نه با فقط با عقل و یا تکنیک نکته مهمتر اینکه غرور آفت بازیگری است . توصیه می کنم حتما این فیلم را ببینید از دوستان بزرگوارم و عوامل این فیلم که در اکران خصوصی حقیر را بعنوان یک منتقد زبان بدن دعوت نموده بودند تهایت تشکر و سپاس را دارم.
Mazyar Mir professional consultant and analystd
توصیه میشود حتما مطالب زیرا هم مطالعه نمایید:
رازهای جذب
تحلیل بازگشته (The Revenant)
تحلیل حرفهای زبان بدن فیلم fading gigo
تحلیل زبان بدن فیلم عطر
وقتی که شهاب حسینی پشت تریبون جشنواره کن حاضر میشود
زبان بدن داود رشیدی
خانم وکیل حرفه ای چه ظاهری دارد(قسمت اول)
تحلیل زبان بدن فیلم mission impossible
زبان بدن پسر شائول
ایستاده در غبارقسمت اول
زبان بدن فیلم سیانور
کارگاه آموزشی تکنیکهای خلاقانه برای حل مسئله ، مهندسی تریزواسکمپر